هنگام گفتوگو با اطرافیانتان ممکن است به خصوصیات شخصیتی آنها اشارهای داشته باشید و درباره خوب یا بد بودن آن حرفهایی بزنید. ولی اگر از شما بپرسند که شخصیت چیست؟ ممکن است نتوانید به این سوال پاسخ دهید و برایتان مقداری مبهم و گیج کننده باشد. پی بردن به ماهیت شخصیت انسان از زمان فلاسفه یونان باستان دغدغهای جدی بود، اما رسیدن به پاسخ این سوال به کمک علم روانشناسی امکان پذیر شد. دانشمندان مختلف با طرح نظریههای گوناگون تلاش بسیاری برای فهم ساختار شخصیت و ارائه تعریفی دقیق از آن داشتهاند و به یافتههای مهمی نیز دست پیدا کردهاند. امروزه کتابهای روانشناسی شخصیت فراوانی وجود دارند که با رویکردی علمی تیپهای شخصیتی گوناگون را به ما معرفی میکنند.
شخصیت چیست؟
روانشناسان معتقدند که تعریف دقیق و مورد توافقی درباره شخصیت انسان وجود ندارد اما آنچیزی که از درون فرد منشاء میگیرد و در طول زندگیمان معمولاً ثابت و دست نخورده باقی میماند بخشی از شخصیت ماست. آلبرت الیس رفتار شناس برجسته در تعریف شخصیت به وجود یک الگوی قابل تشخیص در فرد اشاره میکند و آن را اصلیترین بخش شخصیت میداند.
چرا دانستن درباره شخصی اهمیت بالایی دارد؟
شخصیت این توانایی را دارد که روی الگوهای مشخص رفتار، احساسات و احساسات ما تاثیر بگذارد و به نحوه فکر کردن، نگرشهای اجتماعی و جهان بینی ما جهت دهد. علاوه بر این شهودمان نیز میتواند متاثر از شخصیتمان باشد.
شناخت شخصیت کمکمان میکند تا بتوانیم اختلالات و مشکلات مربوط به سلامت روان را راحتتر درمان کنیم، برای مثال ممکن است از نداشتن اعتماد به نفس یا اضطراب بالا رنج ببریم و چیزی که میتواند به روان درمانگر کمک کند تا بتواند روشهای مناسبتری برای بهبود و غلبه بر این اختلالات پیدا کنند شناخت بهتر از تیپهای شخصیتی است.
چگونه به تیپ شخصیتیمان پی ببریم؟
حال که به اهمیت تیپ شخصیتی پی بردیم باید بتوانیم آن را به خوبی بشناسیم. برای این کار انواع مختلفی از آزمونها وجود دارد که میتوانند کمک کننده باشند. یکی از معتبرترین و شناختهشدهترین آزمونها،ی موجود تست mbti نام دارد. این تست توسط ایزابل بریگز مایرز و مادرش، کاترین بریگز در دهه ۶۰ میلادی طراحی شد.
این دو روانشناس تحت تاثیر آرا و افکار روانکاو برجسته سوئیسی، کارل گوستاو یونگ بودهاند. متدهای دقیق این تست سبب شده است که با وجود گذشت شش دهه هنوز نیز از اعتبار بالایی برخوردار باشد. این آزمون به شکل یک تست پرسش و پاسخ طراحی شده است که در آن آزمون دهنده به سوالات روان سنجی پاسخ میدهد.
در نظریه یونگ، هشت الگوی رفتاری ( کهن الگو) برای انسانها در نظر گرفته شده است، مایزر و بریگز توانستند با تعمیم دادن آن الگوها به الگوهای ذهنی، این نظریه را توسعه دهند و تست mbti را به وجود بیاورند. این تست حول چهار دسته بندی کلی شکل گرفته است که مجموعا ۱۶ تیپ شخصیتی را به وجود میآورد. در این یادداشت قصد معرفی ۱۶ تیپ شخصیتی را نداریم. اما به چهار معیار اصلی اشارهای خواهیم داشت.
۱. برون گرایی یا درون گرایی
۲. حسی یا شهودی
۳. منطقی یا احساسی
۴. قضاوتگر یا ادراکی
ترکیب هر یک از این حالات، تیپهای شخصیتی ۱۶گانه را شکل میدهد.
در ادامه این یادداشت با تعدادی از کتابهایی آشنا میشویم که برای آگاهی نسبت به روانشناسی شخصیت مناسب هستند.
کتاب نظریههای شخصیت
کتاب نظریههای شخصیت اثر دوآن شولتز یکی از مهم ترین آثار مربوط به روان شناسی شخصیت است که به شکلی مختصر و علمی به توضیح نظریههای شخصیت شناسی مانند نظریه شخصیت زیگموند فروید و دیگر روان درمانگران برجسته میپردازد. این کتاب را میتوان تاریخ نظریههای شخصیت شناسی دانست. اثر فوق زبان و لحن ساده ای دارد و افرادی که تاکنون کتابهای مرتبط با روان شناسی را نخوانده اند میتوانند این اثر را مطالعه کنند و شناختی نسبتا دقیق به روان شناسی پیدا کنند. کتاب فوق سالها به عنوان یکی از منابع درسی دانشگاهی در کالجهای معتبر مورد استفاده قرار گرفته است و هنوز هم دانشجویان روان شناسی آن را مطالعه میکنند. تلاش نویسنده برای اشاره به شخصیت شناسی از منظرهای مختلف، ارزش این کتاب را بیشتر کرده است.
دوان شولتز نویسنده و روانشناس برجسته آمریکایی است. او در سال ۱۹۳۴ در شهر بالتیمور ایالت مریلند کشور آمریکا متولد شد و پس از به اتمام رسیدن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در دانشگاه به تحصیل تاریخ و روان شناسی پرداخت. از این نویسنده آثار بزرگ و تحسین برانگیز قابل توجهی بر جای مانده است.
کتاب تحلیل رفتار متقابل
کتاب تحلیل رفتار متقابل را میتوان یکی از مهمترین آثار مرتبط با روان شناسی شخصیت دانست. این کتاب در سال ۱۹۶۲ نوشته شده است و در آن اصول سیستمی خاصی وجود دارد که در سمینارهای گروه درمانی بیمارستانهای گوناگونی مورد امتحان قرار گرفته و تدریس شده است. به همین دلیل اصول موجود در این کتاب میتواند راهنمای خوبی برای روان درمانی فردی و اجتماعی باشد و به علاقهمندان به روان شناسی و روان درمانگران کمک کند تا ذهنیت بهتری نسبت به این حوزه پیدا کنند و ا متدهای موجود در آن را مورد استفاده قرار دهند. این اثر دارای بازیهای قابل توجهی است که میتوانند در پروسه درمان کمک کننده باشند.
این اثر را میتوان تخصصی و مفصل دانست و در آن موضوعات جذاب و مهیجی را پیدا کرد که موجب بهت و شگفتیتان شود. این اثر میتواند فاصله میان روان درمانگر و مراجعش را به میزان زیادی کاهش دهد و هر دو را به یک دیگر نزدیک کند.به همین دلیل مطالعه آن به مراجعان تحت درمان نیز توصیه میشود تا با شناخت بیشتر نسبت به خودشان، بتوانند سریتر پیشرفت کنند..
اریک برن، روان شناسی برجسته کانادایی در سال ۱۹۱۰ در مونترال دیده به جهان گشود او وقتی ۲۵ ساله بود توانست مدرک طبابت خود را از دانشگاه مک گیل دریافت کند. پس از آن بود که او به سراغ آموختن دورههای تخصصی روانشناسی علاقه مند شد و در سال ۱۹۴۱ دوره های آموزش روانکاوی را گذراند. او را مبدع نظریه تحلیل رفتار متقابل میدانند که توانسته تحلی عظیم در روان شناسی ایجاد کند. اریک برن با آن که در سال ۱۹۷۰ و در سن ۶۰ سالگی درگذشت اما نظریه تحلیل رفتار متقابل او هنوز نیز مورد توجه و استفاده روان درمانگرها قرار میگیرد.
کتاب روانشناسی شخصیت با تاکید بر تحلیل عوامل موثر بر رشد شخصیت
اثر فوق یکی از جدیدترین کتابهای مرتبط با روانشناسی شخصیت است که به یافتههای جدید در این حوزه اشاره میکند. این کتاب در ۹ فصل تشکیل شده است در فصل اول با تعریف شخصیت از منظر نویسنده آشنا خواهیم شد، فصل دوم کتاب نیز به صورت مفصل به انواع الگوهای شخصیت میپردازد اما ۷ فصل دیگر به مولفههایی اشاره دارند که بر روی رشد شخصیت تاثیر میگذارند. برخی از این متغیرها فیزیکی و شناختی هستند. از طرف دیگر نمیتوان از تاثیرات مولفههای خانوادگی نیز غافل شد. با توجه به ارتباط فراوان فرد با خانواده، تاثیرات این بخش قابل توجه است. علاوه بر اینها عناصر جنسیتی و تحصیلی نیز تاثیری چشمگیر بر رشد شخصیت میگذارند. این کتاب تلاش میکند تا همه این عوامل را به خوبی مورد بررسی قرار دهد.
از آن جایی که این کتاب تلاش میکند تا مباحث را به صورت مفصل مورد بررسی قرار دهد در پایان هر یک از فصلها خلاصهای آورده شده است تا نکات مهم در ذهن خوانندگان اثر باقی بماند.
به عنوان مثال فصل چهارم کتاب که به بررسی تعیین کنندههای شناختی اختصاص دارد به بخشهای کوچک تری تقسیم میگیرد که در آن تحول ذهنی، الگوی تحول هوش عمومی، وضعیت جسمی و.. مورد بررسی قرار می گیرد. علاوه بر این با تعاریف دقیق تری از مفاهیمی نظیر انگیزه و یادگیری آشنا خواهیم شد. یکی دیگر از بخشهای مهم شناخت مربوط به اصول و ارزشهای اخلاقی است. پس از آن میتوانیم به تاثیرات احساساتی نظیر شرم و گناه نیز توجه کافی داشته باشیم.
در این کتاب یافتههای جدیدی درباره شخصیت انسان وجود دارد که توجه به آنها میتواند برای مربیان مدارس، روان درمانگرها و مدیران مناسب باشد.
الیزابت بی هارلوک یکی از مهم ترین روانشناسان رشد آمریکایی است که کتابهایش توانسته اثر فراوانی در تحلیل شخصیت انسانها داشته باشد.
کتاب روانشناسی شخصیت
کتاب روانشناسی شخصیت اثر جرالد متیو را میتوان کتابی ساده و قابل فهم دانست که در آن به صورت خلاصه با شخصیت شناسی و روانشناسی شخصیت آشنا خواهیم شد. این کتاب به ما درباره پنج بعد اصلی شکل دهنده شخصیتمان میگوید و به ما یاد میدهد تا بتوانیم شخصیتمان را ارزیابی کنیم. پس از آن تلاش میکند تا ویژگیهای شخصیت را توضیح دهد.
بخشی از کتاب به توضیح درباره روانشناسی رنگها و روانشناسی لباس اختصاص دارد. علاوه بر این به تاثیرات محیطی بر شخصیت نیز به صورت مختصر اشاره میشود.
کتاب شناخت تیپهای شخصیتی
کتاب شناخت تیپهای شخصیتی را میتوان یکی از مهم ترین آثار برای علاقه مندان به روانشناسی دانست. با کمک این کتاب میتوانیم شناختی دقیق و درست از تیپهای شخصیتی اطرافیانمان پیدا کنیم. این اثر از ۹ فصل تشکیل شده است و بخش اول آن کلیاتی راجع به اهمیت شخصیت در جهان امروز، تعریفهای متعدد آن و مسائل مرتبطش عنوان میکند. بخش دوم تا هفتم کتاب به معرفی تعدادی از الگوهای شخصیتی اختصاص دارد. نویسنده به برون گرایان لقب سرگردانها را داده است. افراد مضطرب، دور اندیشها ( مدیران) ، سازگارها و کسانی که گشوده ذهن نامیده شدهاند مورد بررسی قرار میگیرندو با مولفههای گوناگون زندگی آنها یعنی افکار، باورها و عادتهایشان آشنا خواهیم شد.
دو فصل پایانی کتاب دارای توضیحات تکمیلیای هستند که به ما کمک میکنند پس از شناخت تیپ شخصیتی خود با آنها کنار بیاییم و بتوانیم به تدریج بر ضعفهای خود غلبه کنیم. این اثر نوشته دنیل ناتل روانشناس برجسته آمریکایی است.
مفاهیم مطرح شده در این کتاب پیچیدگی خاصی ندارند و تمام علاقهمندان به روانشناسی میتوانند آن را مطالعه کنند.
با شخصیت شناسی چگونه زندگی بهتری داشته باشیم؟
شناخت دقیق، مقدمه و شرط لازم ایجاد تغییر در زندگی ماست. در ابتدا باید بتوانیم تواناییها و نقاط ضعف خودمان را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم در مسیر بهبود آنها قدم برداریم. شخصیت شناسی به ما کمک میکند تا روابط اجتماعی بهترین داشته باشیم، زیرا با حدس زدن تیپ شخصیتیشان میتوانیم متوجه شویم به چه رفتارهایی حساسیت دارند و از چه کارهایی خوششان میآید. روانشناسی شخصیت در استخدامها و مصاحبهها نیز به کارمان خواهند آمد و میتوانیم راحت تر پیشرفت کنیم.
One Response
بسیار زیبا جذاب