چطور پادکست بسازیم؟

دستورالعمل ساخت پادکست از صفر تا صد
شاید تا چندی پیش کسی باور نمی‌کرد که به این سرعت پادکست‌ها تبدیل به یکی از پرمخاطب‌ترین محتواهای شنیداری زمانه ما شوند. احتمالا دیگر نام‌ پادکستهایی مثل چنل بی، رادیو دیو، رادیو مرز،‌ کرون، استرینگ کست، داستان شب و غیره برای همه‌مان آشنا است. همین محبوبیت همه‌گیر باعث شده که خیلی از ما به این فکر کنیم که پادکست (podcast) چیست؟ چطور پادکست بسازیم و برای ساختن پادکست به چه چیزی نیاز داریم؟ آیا با گوشی می‌شود پادکست ساخت؟
در ادامه با دستورالعمل و راه‌کارهای ساختن پادکست آشنا می‌شویم:

پادکست چیست؟

در یک تعریف ساده پادکست‌ها فایل‌های صوتی هستند که با موبایل، با کامپیوتر یا در استدیوهای ضبط صدا توسط شما تولید و ضبط می‌شوند. محتوای پادکست‌ها دارای تنوع بسیار است و شاید بتوان گفت هر کس می‌تواند بنا به علاقه‌مندی و سلیقه‌اش یک پادکست خاص تولید کند. اما سوال مهم این است که چه پادکستی می‌تواند مخاطب بیش‌تری داشته باشد و تاثیر بیش‌تری بگذارد؟ مثلا پادکستی را به در نظر بگیرید که برای شنیدن قسمت جدید آن هفته‌ها منتظر می‌مانید و به محض شنیدن خبر انتشار آن به تمام دوستانتان هم اطلاع می‌دهید که قسمت جدید پادکست را گوش کنند! چنین پادکستی چطور توانسته به این حد از محبوبیت برسد؟
بی‌شک اینجاست که اهمیت تولید محتوا مشخص می‌شود. همانطور که گفتیم تنوع موضوعی پادکست ‌ها از ویژگی‌هایی است که باعث می‌شود دست تولید کننده پادکست برای تولید محتوای خلاقانه و جذاب باز باشد. همچنین تفاوت‌های پادکست با دیگر بسترهای رسانه‌ای مثل رادیو، کتاب صوتی و تلویزیون این امکان را فراهم می‌سازد که تولید محتوا با محدودیت کم‌تر و در بستری جذاب‌تر ممکن شود.

پادکست‌ها مثل تلویزیون نیستند که مجبور باشید ساعتی را فقط به دیدنشان اختصاص دهید و نتوانید کار دیگری انجام دهید، همچنین مثل رادیو نیستند که نظارت خاصی روی محتوای آنها صورت گیرد و نیازمند موج رادیویی و رعایت قوانین پخش و غیره باشند. مهم‌ترین و جذاب‌ترین وجه تمایز پادکست‌ها با دیگر رسانه‌ها این است که همزمان با انجام کارهای دیگر می‌توانید به آنها گوش دهید. وقتی در حال رانندگی هستید، وقتی دارید به کارهای منزل می‌پردازید یا در ترافیک و واگن‌های شلوغ مترو، پادکست می‌تواند بدون مزاحمت برای دیگر کارهای شما همراه بسیار خوبی برای لحظه‌یتان باشد.

از بحث خودمان دور نشویم! اینکه محتوای پادکست چطور باشد و چه پادکستی می‌تواند همراهان بیش‌تری داشته باشد؟ بهترین پاسخ به این سوال این است: درباره محتوایی پادکست بسازید که خودتان بیش‌تر به آن علاقه دارید و دغدغه شخصی‌تان است. شاید کمی عجیب به نظر برسد اما جذاب‌ترین پادکست‌‌ ها آنهایی هستند که سازنده درباره شخصی‌ترین علاقه‌هایش حرف زده و به سادگی با گوشی موبایل یا با کامپیوترش آنها را ضبط کرده است. در نهایت عشق شما به پادکستان است که می‌تواند آدمهای بیشتری را عاشق پادکستتان کند! پس یک ویژگی منحصر بفرد دیگر پادکست‌ها در همین موضوع است که لازم نیست به مخاطبان چند صدهزار نفری فکر کنید. کافی است در نظر باشید حتما تعدادی از آدمها هستند که علاقه‌ای مشترک با شما داشته باشند، علاقه به فیلم، به حیوانات خانگی، به دستورات آشپزی، به داستان‌های جنایی، تکنولوژی و هر چیز دیگری. در این زمان است که می‌توانید اولین قدم‌ها برای ساختن پادکست را بردارید.

ساخت پادکست به چه چیزهایی نیاز دارد؟

این سوال دیگری است که ذهن شما را مشغول می‌کند. برای ساخت پادکست شما و حداقل در مراحل اولیه شما به هیچ‌چیز جز گوشی موبایلتان نیاز ندارید. برای ضبط و ساخت پادکست با موبایل نرم‌افزارهای متعددی می‌‌تواند به کمک شما بیایید. نرم‌افزارهایی که می‌توانید ویرایشهای قابل قبولی روی صدای ضبط شده داشته باشید. از جمله معروف‌ترین این نرم‌افزارها adobe audition است که قابل نصب روی گوشی موبایل شماست و با چندبار استفاده از آن می‌توانید به راحتی نحوه استفاده‌اش را یاد بگیرید. همچنین از دیگر نیروهای کمکی شما seriously simple است که افزونه‌ای در ورد پرس است و با کمک آن می‌توانید کار ضبط پادکست را انجام دهید. تجهیزات برای ساخت پادکست چیزهای ویژه و خاصی نیستند! لازم نیست از روز اول فکر تامین تجهیزاتی مثل میکروفون‌های حرفه‌ای یا تهیه نرم‌افزارهای حرفه‌ای ضبط صدا باشید.

تنها تجهیزات ساخت پادکست که به آن نیاز دارید همین گوشی موبایلتان است، البته که می‌توانید در برنامه‌ریزی بلندمدت به فکر ضبط پادکست‌تان با کامپیوتر و تهیه میکروفون باشید. همچنین تدوین پادکست موضوعی است که بعد از ساختن چند قسمت اول تست لازم است به آن فکر کنید.
خبر خوب دیگر اینکه برای شروع نیاز به صداسازی و پرورش صدا هم ندارید! بله تعجب نکنید! اگر دقت کنید بسیاری از پادکست‌‌سازهای محبوب شما لزوما صدایی شبیه دوبلورها و خواننده‌های حرفه‌ای ندارند. اما یک چیز مهم است.
نحوه روایت. شما با گوش دادن به پادکست‌های متفاوت می‌توانید متوجه شوید، نحوه روایت داستان پادکست بسیار در جذابیت آن تاثیر دارد. چه جاهایی بهتر است مکث کنید، چه جاهایی لازم است ریتم حرفهایتان را تند یا کند کنید، آیا لازم است از موزیک استفاده کنید یا نه و جزئیاتی از این دست است که بیشتر از صدا سازی و پرورش صدا روی کیفیت پادکست‌ها تاثیر دارد.

پس یکبار دیگر مرور می‌کنیم، برای شروع نیازمند انتخاب محتوایی خلاقانه و جذاب هستید که خودتان بیشتر از هر کس دیگر به آن علاقه دارید و همچنین می‌توانید از منابع مختلف و در طولانی مدت درباره موضوع مورد نظرتان محتوا تولید کنید. همچنین در آغاز راه بهتر است تمرکز اصلی‌تان روی تولید محتوا، برنامه‌ریزی برای تولید محتوای چند قسمت و انجام تست‌های گوناگون بگذارید.

مدام و مدام پادکست گوش کنید.

یک چک لیست بردارید و چیزهایی که برایتان در پادکست‌ های دیگر جذاب است بنویسید. چیزهایی که دوست ندارید را هم. به انتخاب محتواها دقت کنید، هر چه محتوا تخصصی‌تر و در دسته‌بندیهای جزئی‌تر جذاب‌تر، مثلا اگر تصمیم بگیرید پادکستی درباره رمان‌نویسی تولید کنید بهتر است به جای پرداختن به رمان به طور کلی به یک ژانر کوچک‌تر بپردازید، مثلا رمان‌های پلیسی جنایی دهه ۸۰ در آمریکا یا هر موضوع تخصصی دیگر.

موضوع دیگری که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که در پلتفرم‌های انتشار پادکست فارسی کدام‌اند؟ و بعد از تولید از چه طریقی می‌توانید پادکست‌تان را به گوش مخاطبانش برسانید؟
خوشبختانه امروز پلتفرم‌های انتشار پادکست فارسی تنوع دارای تنوع هستند که از جمله می‌توان به castbox،podbean،blubrry، anchorشنوتو، فیدیبو و ناملیک اشاره کرد. بعد از اینکه تکلیف‌تان برای نوع محتوا و تمرین‌ و تست‌هایتان برای ضبط پادکست تمام شد می‌توانید از طریق یکی از این پلتفرمها انتشار پادکست‌تان را آغاز کنید. مهم‌ترین اتفاقی که در اینجا می‌افتد این است که بعد از انتشار از طریق پلتفرم‌های انتشار پادکست، شما یک فید اختصاصی دریافت می‌کنید که در واقع آدرس اختصاصی پادکست شماست و این فید در آینده روی برنامه‌ریزی برای جذب مخاطب بیشتر، گرفتن اسپانسر و انتشار در پلتفرم‌های متعدد تاثیرگذار است.

جمع‌بندی مطالب ذکر شده این است که تولید پادکست نباید هدف اصلی شما باشد. هدف از تولید پادکست است که می‌‌تواند مسیرتان را روشن کند. در واقع باید از خودتان بپرسید تولید پادکست را به چه منظوری می‌خواهید انجام دهید؟
آیا وقت کافی برای تولید پادکست دارید؟ حداقل روزانه شش تا هفت ساعت! آیا حاضرید بارها با گوشی پادکستی را ضبط کنید و بعد از فرستادن به نزدیکانتان و شنیدن نقدهای آنان، محتوا را تغییر دهید؟
آیا از همان روز اول لازم است به بازاریابی برای پادکست‌تان فکر کنید؟
آیا ساخت پادکست می‌تواند تبدیل به کسب‌ و کار اصلی‌تان شود؟
بی‌شک اینها سوالات مهمی است که اگر به ساخت پادکست به صورت حرفه‌ای نگاه می‌کنید باید به آنها پاسخ دهید همچنین مثل هر کسب و کار دیگری ساختن پادکست‌ها نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، صرف وقت و خواندن و تحقیق بیشتر است.
خوشبختانه امروز وجود پادکست‌های متعدد فارسی می‌تواند کمک بزرگی به شما برای شروع راه کند. پس در نهایت از محتوا و ایده خوب برای پادکست غافل نشوید. شروع کنید به گوش دادن به پادکست‌های مختلف. درباره پادکست‌سازی در سایتهای خارجی تحقیق کنید و بخوانید. چند نمونه از پادکستتان را با موبایل ضبط و برای دوستانتان بفرستید و نظرشان را بپرسید. ساخت پادکست را با هدف کسب و کار درآمدزا شروع نکنید چون حداقل یکسال زمان لازم دارید که به بازاریابی و درآمدزایی فکر کنید.
مثل هر کار دیگری با چندبار شکست ناامید نشوید و نکته آخر اینکه از دیگر پادکستهای معروف تقلید نکنید! راه و رسم‌شان را یاد بگیرید، به کار ببندید اما لحن روایت شخصی و محتوای ناب خودتان را داشته باشید.