داستان، جملهای است طولانی و هر جمله داستانی است کوتاه.» این سخن رولان باروت، نظریهپرداز و فیلسوف فرانسوی دربارهی داستان است. داستان را میتوان از کهنترین قالبهای هنری دانست که از زمان غارنشینی انسانها و تاکنون در انواع و اشکال مختلف روایت شده است. کتابهای داستان و رمان نیز از پرمخاطبترین آثار ادبی هستند.
داستان روایت خلاقانهی نویسنده از اتفاقات و حوادثی است که برای شخصیتهای داستان رخ میدهد، شخصیتهایی که نویسنده ایجادشان کرده است. داستان میتواند تخیلی یا بر پایهی واقعیت باشد. داستان معمولاً به نثر است، در آن تخیل به کار رفته، هر داستان روایتگر یک حادثه است، ساختارش بر رابطهی علت و معلولی بنا نهاده شده و حجم آن مشخص است. در دستهبندی داستان در منابع مختلف تفاوتهایی دیده میشود اما میتوان گفت همهی آنها رمان را به عنوان یکی از انواع داستان در نظر گرفتهاند. ریشه کلمهی رمان به کلمهی رمانس برمیگردد. در قرنهای نخستین میلادی، قصههای را که شرح حادثهها و شخصیتهای غیر عادی، صحنههای عجیب و غریب، ماجراهای شگفت انگیز، عشقهای احساساتی و پرشور و اعمال سلحشورانه بود، رمانس می نامیدند. در فرهنگ وبستر در تعریف رمان چنین آمده است:«روايت منثور خلاقانهاي كه معمولاً طولاني و پيچيده است و با تجربهي انساني همراه با تخيل سروكار دارد و از طريق توالي حوادث بيان ميشود و درآن گروهي از شخصيتها در صحنهي مشخصي شركت دارند.». علاوه بر این تعریف بزرگان زیادی نیز دست به تعریف رمان زدهاند که میتوان گفت وجه مشترک همهی آنها این است که رمان را اثری منثور، داستانی و طولانی دانستهاند. رمان درواقع طولانیترین ژانر داستانی در ادبیات مدرن است. دنیای رمان سرشار از احساس، عاطفه، آگاهی، شناخت و کنجکاوی است تا جاییکه هرمان بروخ میگوید:« شناخت یگانه رسالت اخلاقی رمان است.» یک داستان خوب میتواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد؛ زیرا خواننده را در تجربهای همراه میکند که امکان تجربه کردنش برای او فراهم نیست. با در نظر گرفتن این نکته که هر انسان تنها یکبار زندگی میکند و یک تجربه منحصربهفرد از زندگی دارد، داستان این امکان را میدهد تا ما با تجربیاتی شگفتانگیز و گوناگون که عملاً برایمان غیرممکن است آشنا شویم. از سفر به کره ماه تا پیمودن اقیانوسها و کشف قارهها همه رویاها و تخیلاتی بودهاند که پیش از محقق شدنشان به دست انسانها در قالب داستانها روایت شدهاند. میتوان گفت جهان بدون داستان اساسا جهانی بیمعنی و گنگ است. انسان بدون داستان انسانِ بیتاریخ و بیتخیل است که زندگیاش بیمعنا میشود.
فارسی زبانان و ایرانیان نیز در زمینه داستان نویسی و روایت آن تاریخ قابل توجهی دارند. زیرا ادبیات کهن ما با انواع مختلف افسانهها، تمثیلها، حکایات و روایات در هم آمیخته است. به طور کلی میتوان گفت داستان نویسی در ایران و به زبان فارسی در این اشکال رواج داشته است و برای تعلیم مسائل اخلاقی، عرفانی و فلسفی از آن استفاده میشده است. قابوس نامه و گلستان سعدی از این دست هستند. اما داستان نویسی به شیوهی امروزی و مدرن از اروپا وارد ایران شد و در قالب رمان بسط پیدا کرد. میتوان گفت رمان با ورود صنعت چاپ، تأسیس مطبوعات و ترجمهی آثار مختلف از زبانهای دیگر به فارسی در ایران پا گرفت.
علاقهمندان به داستان و رمان فارسی میتوانند از طریق وبسایت و یا اپلیکیشن فیدیبو به کتابهای این دسته دسترسی داشته باشند.
· کتاب دایی جان ناپلئون اثر ایرج پزشکزاد
· کتاب ماهی سیاه کوچولو نوشتهی صمد بهرنگی
· رمان عاشقانه چشمهایش از بزرگ علوی
· رمان عاشقانهها نوشتهی نادر ابراهیمی
· کتاب پنج داستان از جلال آلاحمد
· کتاب صوتی عادت میکنیم از زویا پیرزاد