معرفی کتاب‌های هوشنگ مرادی کرمانی

هوشنگ مرادی کرمانی کیست؟

هوشنگ مرادی کرمانی یکی از مشهوترین نویسندگان معاصر ایران است. خالق قصه‌های مجید داستان‌های زیادی برای کودکان و نوجوانان نوشته است که مخاطبان فراوانی دارند و بسیاری از آن‌ها نیز به شکل فیلم در آمده است.

هوشنگ مرادی کرمانی 16 شهریور 1323 در روستای سیرچ کرمان، متولد شد. او دوران کودکی‌اش را در این روستا گذراند. هوشنگ مرادی کرمانی مادرش را در کودکی از دست داد و همراه پدربزرگ و مادربزرگش بزرگ شد.

هوشنگ مرادی کرمانی پس از پایان تحصیلات ابتدایی به کرمان رفت و نوجوانی‌اش در این شهر گذراند. او در نهایت در دانشکده‌ی هنرهای دراماتیم تهران پذیرفته شد و همزمان در رشته‌ی مترجمی زبان انگلیسی درس خواند. پس از پایان دوران تحصیل در تهران مرادی کرمانی به کرمان بازگشت.

او در بازگشت به کرمان همکاری‌اش را با رادیوی کرمان شروع کرد و کم‌کم به نوشتن روی آورد. اولین داستان هوشنگ مرادی کرمانی «کوچه‌ی خوشبخت‌ها» نام دارد که سال 47 در مجله‌ی خوشه به سردبیری احمدشاملو منتشرشد. او پس از آن دو کتاب با عنوان‌های «معصومه» و «من غزال ترسیده‌ای هستم» نوشت.

سال 1353 نقطه‌ی اوج کار هوشنگ مرادی کرمانی بود. او در این زمان قصه‌های مجید را خلق کرد. مجید و بی بی دوست داشتنی‌اش ساعت‌های خوبی در دوران کودکی بچه‌های دهه‌ی 60 و 70 رقم زده‌اند. هوشنگ مرادی کرمانی بعدها برای این کتاب برنده‌ی جایزه‌ی کتاب برگزیده‌سال در سال 1364 شد. داستان سماور از مجموعه داستان‌های قصه‌های مجید اول اثر هوشنگ مرادی کرمانی است که به زبان انگلیسی برگردانده شده است.

قصه‌های مجید را کیومرث پوراحمد به شکل فیلنامه در آرود و سریال تلویزیونی آن در دهه‌ی هفتاد در تلویزیون پخش شد. در این مجموعه‌ی تلویزیونی بی بی و مجبد در اصفهان زندگی می‌کنند و ماجراهای بامزه‌ای برایشان رقم می‌خورد.

هوشنگ مرادی کرمانی نویسنده‌ی بسیار برجسته‌ای است. او از دل فقر در یک روستای دورافتاده تا به اینجا آمده است. او فقط یک نویسنده نیست، قصه‌گویی بزرگ است. روایت ساختن را بلد است. می‌داند چگونه حرف بزند که مخاطب را پای حرف‌هایش بنشاند، هوشنگ مرادی کرمانی را می‌توان از نسل پدربزرگ‌های قصه‌گوی پای کرسی دانست. او قصه می‌گوید و در دل قصه‌هایش دردهای جامعه را به رخ می‌کشد. مرادی کرمانی شعار نمی‌دهد، بیانیه نمی‌‌خواند بلکه با داستانش حرف‌هایش را می‌رند، او با اشک‌ها و لبخندهای شخصیت‌های قصه‌هایش حرف می‌زند و همین باعث می‌شود حرف‌هایش به دل بنشیند، به دل مردمی که قصه‌های مرادی کرمانی را زندگی کرده‌اند. یکی از برجسته‌ترین آثار او بچه‌های قالیبافخانه است که سال 59 نوشته شده است. این کتاب که از دو داستان تشکیل شده است درباره‌ی بچه‌های روستاهای فقیر نشین کرمان است که در کودکی مجبور می‌شدند مدرسه را ترک کنند و در قالیبافی کار کنند. در خاطرات مرادی کرمانی آمده است که در کودکی وقتی در انجام تکالیف مدرسه‌اش تنبلی می‌کرد مادربزرگش او را تهدید می‌کرد که مجبورش می‌کند به قالیبافخانه برود. مرادی کرمانی گفته است قالیباف‌خانه کابوس او و کودکان هم‌سن و سال او بوده است. این کتاب به زبان روسی ترجمه شده است و در روسیه منتشر شده است. سال 59 این کتاب به عنوان کتاب برگزیده‌ی شورای کتاب کودک در ایران انتخاب شد و دیپلم افتخار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان و هیات داوران جایزه‌ی جهانی هانس کریستین اندرسن را از آن خود کرد. همچنین این کتاب سال 2000 به عنوان کتاب منتخب دانشگاه سانفرانسیسکو برگزیده شد.

آثار مرادی کرمانی پر از نکات منحصربه‌فردی است که در آثار هیچ نویسنده‌ی دیگری دیده نمی‌شود. در نقد عصر ایران بر آثار مرادی کرمانی آمده است: «داستان‌های او چه آن‌ها که سوژه‌ای به‌ظاهر ساده و کوچک دارند و چه آن‌ها که سوژه وسیع‌تری را انتخاب کرده‌اند، همگی با فرمتی منظم و بدون شلختگی و همچنین روایتی تمیز و البته جملاتی مختصر و مفید و شیرین نوشته می‌شوند و به‌گونه‌ای قصه را تعریف می‌کنند که تو را به خواندن ادامه کتاب جذب کنند. نکته فراموش‌نشدنی و قابل‌تحسین دیگر این نویسنده قابلیت نمایشی آثار اوست. بیشتر آثار مرادی کرمانی هم به لحاظ نحوه صحیح و هوشمندانه دیالوگ‌نویسی و هم به لحاظ ایماژ قدرتمندی که دارند می‌توانند هم‌زمان به‌صورت مکتوب و تصویری قابل‌ارائه باشند؛ چیزی که در ادبیات فارسی امروز ما به‌شدت کم است و به دلیل کمبود داستان‌های خوب در سینما، به‌شدت به آن نیاز داریم.»

مرادی کرمانی آثار بی‌شماری در کارنامه دارد که از میان آن‌ها می‌توان به داستان‌های «خمره»، «آب‌انبار»، «لبخند انار»، «نازبالش»، «ته خیار»، «مثل ماه شب چارده»، «مربای شیرین»، «مشت بر پوست» و چندین کتاب دیگر اشاره کرد. «قاشق چای‌خوری» آخرین اثر این نویسنده است که در نمایشگاه کتاب 98 رونمایی شد.

او نویسنده‌ی فیلم‌نامه‌های «کاکلی»، «تیک‌تاک»، «کیسه‌ی برنج» و همین‌طور فیلم ماندگار و زیبای سینمای ایران، «مهمان مامان» است. «شما که غریبه نیستید» مجموعه خاطرات مرادی کرمانی است که منتشرشده است.

هوشنگ مرادی کرمانی برای آثار کم‌نظیرش برنده‌ی جوایز مختلفی شده است از میان این جوایز می‌توان به جایزه‌ی جهانی اندرسن در سال‌های 1984 و 2014 میلادی، جایزه‌ی کتاب سال 1994 کودکان و نوجوانان اتریش در سال 1994، سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه در دوازدهمین جشنواره‌ی فجر، جایزه‌ی مهرگان ادب، عنوان نویسنده‌ی برگزیده‎ی کشور کاستاریکا، جایزه‌ی خوزه مارتینی در سال 1995 اشاره کرد.

هوشنگ مرادی کرمانی عنوان چهره‌ی ماندگار را دارد و عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.