کتاب صوتی در محضر حافظ (۱)
۱ - الا یا ایها الساقی

کتاب صوتی «در محضر حافظ» سخنرانی‌های دکتر الهی قمشه‌ای درباره‌ی مفاهیم عرفانی و فلسفی دیوان حافظ است.

‌درباره‌ی کتاب صوتی در محضر حافظ اثر حسین الهی قمشه‌ای

یکی از کارهایی که اکنون در عموم مردم بسیار رایج است، گشودن دیوان حافظ و بررسی کلی اشعار او و خواندن تفسیر شعر است. اما رمز و راز نهفته در دیوان حافظ بسیار بیشتر از تفسیر چند خطی در انتهای هر شعر است.  متون ادبی و تاریخی مانند اشعار حافظ معنای شناور دارند. این جمله به آن معناست که غزلیات حافظ طیف‌های معنایی گسترده‌ای را در برمی‌گیرد و از لایه‌های گوناگونی برخوردار است. مثلا حافظ در سروده‌های خود از صفات و ضمایر پرشماری بهره گرفته است که مفهومی مبهم دارد و تفسیر آن به صورت تک واژه جایز نیست. بلکه باید آن را در در بدنه‌ی شعر معنا کرد.  

دکتر الهی قمشه‌ای در این اثر با تفسیر بسم‌اللهِ شعر در ادبیات، سخنان خود را آغاز می‌کند. به اعتقاد او این واژه در شعر فارسی معادل کلمه‌ی «ساقی و خبر کردن او» و در ادبیات غرب معادل «میوز» یکی از الهه‌‌های هنر است. در واقع شاعر با نامیدن آنها درخواست کمک می‌کند تا از عالم غیب به آنها خبری برساند. این مفهوم پیام رسانی لسان‌الغیب یا سروش نام دارد. او به همین ترتیب معنای ظاهری و معنای عمیق هریک ازکلمات به کار رفته در دیوان حافظ را آشکار می‌سازد و شنونده را با مفاهیم عرفانی و فلسفی شعر حافظ آشنا می‌کند.

کتاب صوتی «در محضر حافظ» از یک فصل 47 دقیقه‌ای تشکیل شده است و حجم کل کتاب صوتی 52 مگابایت است.

خواجه حافظ شیرازی و غزلیات او

شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی از بزرگترین شاعران قرن هشتم هجری و از سخنوران نامدار جهان است. بخش قابل توجهی از سروده‌های او را قالب غزل تشکیل داده است. اشعار حافظ در قرن هجده و نوزده میلادی به زبان انگلیسی ترجمه شد و دنیا را با اندیشه‌ها و ویژگی‌های شعر او آشنا کرد. حافظ در اشعار خود از رمزپردازی و ابهام بهره گرفته و از نمادها به شکل هنرمندانه‌ای استفاده کرده است. از دیگر ویژگی‌های شعر حافظ می‌توان به تناسبات هنری یا مراعات النظیر اشاره کرد. لحن طنز و رندی در اشعار حافظ بسیار شاخص است و زبان او را از سایر شعرا متمایز کرده است

مروری بر فصل‌های کتاب صوتی در محضر حافظ

کتاب صوتی در محضر حافظ شامل سخنرانی‌های دکتر الهی قمشه‌ای و تفسیر دیوان حافظ است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

الا یا ایها الساقی

رونق عهد شباب است

صلاح کار کجا

دل می‌رود ز دستم

به ملازمان سلطان که رساند این دعا را

و...

‌درباره‌ی حسین الهی قمشه ای نویسنده‌ی کتاب صوتی در محضر حافظ

دکتر حسین الهی قمشه‌ای زاده‌ی چهاردهم دی‌ماه 1318 در تهران است. او در خانواده‌ای فرهیخته و تحصیل کرده پرورش یافت. پدر دکتر الهی قمشه‌ای، از روحانیون بزرگ شیعه و فیلسوفی عارف مسلک و یکی از اساتید عربی در دانشکده‌ی ادبیات و استاد فلسفه در دانشگاه الهیات دانشگاه تهران بود. دکتر الهی قمشه‌ای تحصیلات متوسطه‌اش را در دبیرستان مروی به پایان رساند و  سپس در دانشکده‌ی الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران پذیرفته شد و مدرک دکترایش را از همین دانشگاه اخذ کرد.

فعالیت‌‎‌ها، آثار و افتخارات دکتر الهی قمشه‌ای

دکتر الهی قمشه‌ای در حوزه‌های گوناگونی فعالیت داشته و آثار ارزشمندی را تالیف، تصحیح و ترجمه کرده است. از معروف‌ترین آثار دکتر حسین الهی قمشه‌ای کتاب «منطق‌الطیر» است. این کتاب درباره‌ی عطار و هفت شهر عشقی است که در آثار خود به آن اشاره کرده است. گزیده «فیه ما فیه» درباره‌ی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، شرح «گلشن راز» شیخ محمود شبستری و ترجمه‌ای از بعضی سخنان شکسپیر نیز از دیگر آثار دکتر الهی قمشه‌ای است.

یکی از برجسته‌ترین آثار دکتر الهی قمشه‌ای، تالیف کتاب‌هایی تحت عنوان «365 روز با..» است که از میان آنها می‌توان به کتاب‌های «365 روز با مولانا»، «365 روز با سعدی»، «365 روز با قرآن» و... اشاره کرد.

فعالیت‌های دکتر قمشه‌ای تنها به حوزه کتاب محدود نمی‌شود. او سخنرانی خوش ذوق و برجسته است که در معتبرترین دانشگاه‌های دنیا مانند  «آکسفورد»، «کالیفرنیا»، «بریتیش کلمبیا»، «هاروارد»، «ملبورن» و دیگر مراکز معتبر علمی جهان به سخنرانی پرداخته است. او در بیشتر این سخنرانی‌ها تلاش کرده است عرفان و آثار ایرانی را به دنیا معرفی کند و پیام عشق و دوستی را از جانب ایرانیان به مردم بقیه‌ی سرزمین‌ها برساند. از اصلی‌ترین موضوعات سخنرانی دکتر الهی قمشه‌ای می‌توان به «موسیقی در ادبیات فارسی»، «هنر و حکمت در داستان‌سرایی معنوی»، «جوهر واقعی اسلام»، «شاعری و زیباشناسی در ادبیات فارسی»، «حافظ و آثار او» و بسیاری موضوعات عمیق و ارزشمند دیگر اشاره کرد.

یکی از سخنان معروف‌ استاد الهی قمشه‌ای درباره‌ی دین چنین است: «ما بی‌دین به دنیا نیامده‌ایم تا ديني اختيار كنيم بلكه هر انساني با عشق به زيبايي و دانايي و نيكويي به دنيا می‌آید و رشد می‌کند و اگر از صراط مستقيم و  فطرت دور نشود با همان عشق به راه هدايت می‌رود.»

چرا باید کتاب صوتی در محضر حافظ را شنید؟

کتاب صوتی در محضر حافظ در دسته‌ی کتاب‌های تفسیر شعر قرار دارد. این کتاب برای گروه سنی بزرگ‌سال مناسب است. انتشارات موسسه فرهنگی هنری الهی قمشه‌ای کتاب صوتی در محضر حافظ را عرضه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرارداده است. خوانش کتاب در محضر حافظ را حسین الهی قمشه ای به‌عهده داشته ‌است.