منطقه آذربایجان یکی از مهمترین مناطق ایرانزمین و در مقاطع تاریخی، برخوردار از سرنوشتسازترین رویدادها بوده است. در سابقه کهن، این منطقه همیشه صحنه کشمکشهای سیاسی بوده و در نزدیکترین دوران، از محورهای تحولات سیاسی و جغرافیایی بوده است. تشکیل سلسله صفویه، آذربایجان را به مرکز سیاسی ایران تبدیل نمود و در جنگهای ایران و روسیه، بخش هایی از آذربایجان به تصرف دشمن درآمد. در جنبش مشروطیت، آذربایجان یکی از مراکز اصلی متجددان و مشروطهخواهان بود و در بحرانهای چهارده ساله، از مشروطیت تا تغییر سلطنت، سرزمین آذربایجان از کانونهای تعیینکننده ایران بوده است. در همان دوران با اینکه ولیعهد در تبریز مستقر نبود، اما آذربایجان همچنان جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران بود.
کتاب حاضر با استناد به مطبوعات، اسناد و تألیفات آن دوران، از اقدامات نخستین والیان آذربایجان تا ایجاد استانداری آذربایجان سخن میگوید و آن برهه حساس از تاریخ ایران و آذربایجان را گزارش و تحلیل میکند.