کتاب رضا عباسی

رضا عباسی، به یک معنا، جهت جدیدی در نگارگری ایران پدید آورد. هدف او پرورش مفاهیم و معانی و ایجاد ترکیبات تازه در چهره‌گشایی بود. از آثار او کاملاً پیداست که اصل خیال او بیرون از محیط خیال سایر هنرمندان بوده است. او را می‌توان مبتکر روش و سبکی جدید در چهره‌گشایی یا به تعبیر دورۀ صفوی «یکه صورت» برشمرد و آثار بازمانده از او دلیل توانایی طبع فیاض او در این قلمرو تواند بود. در حقیقت توانایی و قریحۀ هنری او از هر اثرش پدیدارست. گویا به همین نظر است که نام او با تاریخ نگارگری ایران و به‌ویژه مکتب نگارگری اصفهان پیوندی تنگاتنگ دارد. خط‌پردازی زلال و روان، قلم‌گیری خوش‌آهنگ و رنگبندی دلنشین و بالاتر از همه مضامین متنوع و طنز بیان او در پروراندن و توانگر کردن مکتب نگارگری اصفهان سهمی تراز اول داشت. آثار رضا به خاستگاه تاریخی و اجتماعی خود سخت وابسته است. او انگار خواسته با ابتکار و تجدد خود بار دگرگونی صدها سال سنت نگارگری ایران را بر دوش کشد و مُهر خاتمه بر آن بنشاند. او با این کار خویش نگارگری ـ به‌خصوص از نوع چهره‌گشایی آن را ـ در جامعه به حرکت در آورد و همه‌گیر کرد. همگانی شدن نگارگری، البته، ‌واماندگی و انحطاط‌ آن را نیز در پی داشت و سلیقه و ذوق همگان را بر آن تحمیل کرد و آن را از فرهیختگی و پروردگی دور ساخت.