معرفی، خرید و دانلود کتاب روش پژوهش در سیاست عمومی

از کجا می‌‌دانیم آنچه را که می‌‌دانیم، درست و معتبر است؟ این پرسشی است که در طول تاریخ دانش در کانون بحثی فلسفی قرار داشته است که امروزه آنرا تحت عنوان فلسفۀ علم یا معرفت‌‌شناسی می‌‌شناسیم. اگرچه این بحث تلویحاً در تمامی دوران تاریخ فلسفه مطرح بوده است، اما کمابیش از زمان دکارت، تصریحاً توجهاتی خاص را به خود معطوف داشته و به شاخه‌‌ای متمایز از سایر حوزه‌‌های فلسفی بدل شده است. پیامدهای این بحث اما، خود به شاخۀ دیگری از دانش شکل داده است که امروزه آنرا تحت عنوان «روش‌‌شناسی» می‌‌شناسیم. دانش معتبر، حاصل پژوهیدن و اندیشیدن مطابق با الگوها و با استفاده از ابزارهایی است که تضمین کنندۀ صدق آن دانش باشند و هر نوع خاصی از دانش، الگوها و ابزارهای خاص خود ـ روش‌شناسی خاص خود ـ را در شناخت ایجاب می‌‌کند.

مبتنی بر دسته‌‌بندی یونسکو که در دهۀ هفتاد میلادی از انواع دانش ارائه کرده است، سه نوع دانش از یکدیگر قابل تفکیک و شناسایی هستند: دانش علمی، دانش فرهنگی و دانش فنی. موضوع دانش علمی (scientific knowledge) طبیعت و قوانین حاکم بر آن است. از منظر دانش علمی، بر طبیعت قوانینی حاکم است که هدف سوژۀ شناسنده کشف آن برای تعمیم و پیش‌‌بینی و نهایتاً کنترل بر آن است. این قوانین، آنجا، بیرون از ذهن ما منتظر ایستاده‌‌اند که ما نسبت به آنها شناخت حاصل کنیم اما این شناخت، زمانی معتبر یا مبتنی بر صدق است که با رعایت قواعد مطالعۀ علمی حاصل شده باشد. مشاهده، تجربه، آزمون، تصدیق و تعمیم همگی مراحلی هستند که برای نیل به یک «تبیین» (explaining) می‌‌بایست طی شوند؛ چیزی که بنیاد «علوم تجربی» را برساخته است. کمیّت‌‌سازی، اندازه‌‌گیری و شناسایی روابط علّی مبتنی بر ریاضیات و آمار نیز از ضروریات روش‌‌شناسی علمی محسوب می‌‌شوند. زیست‌‌شناسی، فیزیک، شیمی و البته علوم اجتماعی از جنس دانش علمی هستند. در مقابل، موضوع دانش فرهنگی (cultural knowledge)، انسان و ویژگی‌‌های زیست اجتماعی انسان است. این دانش مدعای وجود قوانین عام و تعمیم‌‌پذیر در زیست انسانی را رد کرده و به جای تبیین و مشاهده از بیرون، در پی نیل به «فهم» (understanding) از درون پدیدارهای اجتماعی است و تفهم همدلانه، تفسیر و معناکاوی از ضروریات روش‌شناسی آن محسوب می‌شوند. الهیات، فلسفه، حقوق و بطور خلاصه تمامی شاخه‌های علوم انسانی ذیل دانش فرهنگی قابل دسته‌بندی هستند. تمایز این دو نوع دانش، مرزهای بزرگترین مناظرۀ معرفت‌شناسانۀ معاصر را ترسیم کرده است و کمابیش در تمامی حوزه‌ها دوگانه‌ای میان طرفداران علوم اجتماعی (social sciences) در مقابل طرفداران علوم انسانی (humanities) شکل گرفته است و این جدال همچنان تداوم دارد. در روش‌‌شناسی می‌‌توان این تقابل را در دوگانۀ روش‌های کمّی در مقابل روش‌‌های کیفی شناسایی کرد. اما موضوع دستۀ سوم یعنی دانش فنی (technical knowledge)، کاربرد است. به عبارت ساده‌‌تر دانش فنی از دستاوردهای سایر حوزه‌‌های دانش برای استفادۀ عملی و کاربردی به هدف تغییر بهره می‌‌جوید و حاصلش تکنولوژی است نه شناخت محض. دانش‌‌هایی مثل مهندسی، پزشکی یا داروسازی از نوع دانش‌‌های فنی هستند؛ و البته «سیاست‌‌گذاری عمومی».

-متن از کتاب-