کتاب شرح قصاید فارسی و مراثی سعدی نشر چشمه

شعر فارسی با قصیده زاده می‌شود و در سیری تکاملی، در گذرگاه زمان، در قالب‌های گوناگون نمود می‌یابد. براساس یافته‌های پژوهشگران تاریخ ادبیات فارسی، نخستین و قدیمی‌ترین شعر موزون به وزن عروض فارسی قصیده‌ای است که، به روایت تاریخ سیستان، محمد بن وصیف سگزی به سال ۲۵۱‌ ق در مدح یعقوب لیث صفاری سرود که دارای مضمونی ساده و بیانی بی‌پیرایه بود، (تاریخ سیستان، ۱۳۸۱: ۲۱۵) اما نخستین قصیده‌ی کاملی که به ما رسیده است و از اتفاق آن هم در ستایش یکی از افراد خاندان یعقوب لیث است قصیده‌ی خمریه‌ی «مادر می» رودکی است.