کتاب رایگان در ستایش بطالت نشر انتشارات هرست

قدیم ها، این جور نبوده است. آدمها دل و دماغ داشتند، خوش می گذراندند. منتها این موج بهره وری که راه افتاد، ذوق همه کور شد. انسان مترقی خیال می کند هر کاری باید فایده داشته باشد، نمی شود آدم کار باب دلش را انجام دهد. مثلاً آدمهای جاسنگین یکسره می گویند این چه عادتی است که مردم به سینما می روند، این کار باعث می شود جوان ها به راه خلاف کشیده شوند. منتها از آن طرف فیلم سازی را روی سر می گذارند و حلوا حلوا می کنند، می دانید چرا؟ چون شغل به حساب می آید و درآمدزاست. این تصور که فکر کنیم فقط کارهایی مفیدند که درآمدزا هستند، باعث این اوضاع شلم شوربا شده است. آن قصاب که گوشت دست مردم می دهد و آن نانوا که نان براشان می پزد، هر دو ارج و قرب دارند، چون اینها پول درمی آورند. منتها به کسی که همین غذا را می خورد و کیفش را می بَرَد، می گویند چه آدم سبکسر و کم عقلی. مگر اینکه این غذا را بخورد تا قوت بگیرد که کار کند. کلاً فرض بر این است که پول در آوردن خوب است و خرج کردن آن بد. به حق چیزهای ندیده و نشنیده. یکی نیست بگوید این قضیه دو سر دارد. انگار کسی بگوید کلید خوب است ولی سوراخ کلید نه.

نخست: کار چیست؟ کار دو جور است. یکی جابجا کردن ماده در سطح زمین یا در نزدیکی آن، دیگری فرمان انجام چنین کاری به دیگران. اولی ناخوشایند است و کم اجرت، دومی خوشایند است و پُر درآمد. دومی دستگاه عریض و طویلی هم دارد: از کسانی که دستور می دهند بگیر تا آنها که می گویند چه دستوری باید داده شود. اغلب هم دو گروه نظام مند هست که نظرشان زمین تا آسمان با هم فرق دارد. نام این کار سیاست است. برای این کار لازم نیست آدم به چیزهایی که درباره آنها نظر می دهد، احاطه داشته باشد، بلکه باید بلد باشد چگونه با زبان بازی و قلم فرسایی یعنی همان هوچی گری، دیگران را مُجاب کند.