کتاب سه نمایشنامه‌ی عروسکی
از نمایشنامه‌های کتاب دیوان نمایش جلد ۱ - نسخه PDF

کتاب سه نمایش‌نامه عروسکی از بهرام بیضایی، سه نمایش‌نامه‌ی تلخ و گزنده را با نام‌های “عروسک‌ها”، “غروب در دیاری غریب” و “قصه پنهان ماه” در خود جای داده است. آقای بیضایی در مورد این سه نمایش‌نامه در مقاله‌ای می‌گوید در روزهای دانش‌آموزی در کوی دوره گردی با جامه‌ی محلی و با جعبه‌ای حمایل، دیده است که بر بامش دو عروسک زن و مرد رنگین اسب سوار بوده. ایشان اشاره می‌کند که ریشه‌ی عروسک‌های نمایشنامه‌های عروسکی و غیر عروسکی‌اش باید در این دیدار کودکانه بوده باشد. جلال آل احمد نیز در مورد کتاب سه نمایش نامه عروسکی این چنین می‌نویسد: “بهرام بیضائی آدم‌های کوچک کوچه را (یعنی عروسک‌های خیمه شب بازی را) در تن بزرگ قهرمان‌ها فرو کرده است و ناکامی این نه در جای خود بودن را قطره قطره به کام صحنه ریخته است.” در هر سه نمایش‌نامه، با کاراکترهای مرشد، پهلوان، دیو، دختر و سیاه روبه رو هستیم که تماما شخصیت‌هایی تیپیک هستند؛ ولی وجه تمایز این کاراکترها با کاراکترهای تیپیک دیگر مانند خودشان این است که اعمال‌شان برای خواننده متفاوت است. حتی می‌توان گفت از زاویه‌ی دیگری به تمام این شخصیت‌ها نگاه شده و درونیات، احساسات، اعمال و موقعیت آن‌ها به چالش کشیده شده است.