کتاب تامین مالی پروژه های مشارکت عمومی خصوصی از طریق فورفیتینگ نشر آریا دانش

یکی از مهم ترین عوامل دستیابی به رشد اقتصادی بالا، تامین زیرساخت های مورد نیاز با هدف ایجاد بستر لازم در جهت انجام سرمایه گذاری های مولد است. بدون تردید انجام سرمایه گذاری در حوزه های زیرساختی می تواند موتور محرک و افزایش انگیزه فعالیت های اقتصادی باشد . تنگنای مالی دولت در سال های اخیر ناشی از وابستگی به درآمدهای نفتی و رشد فزاینده بودجه جاری(هزینه ای) ، بودجة عمرانی را در قانون بودجه سالانه دچار کسری شدید نموده و تأمین مالی طرح های عمرانی با مشکل جدی مواجه شده است. علاوه بر این استفاده از روش های سنتی انجام پروژه های زیرساختی که سال ها در کشور تجربه شده است نیز ناکارآمدی های قابل توجهی دارد و تأخیر در فرآیند اجرای پروژه های عمرانی همواره از مسائل مهم توسعه اقتصادی کشور بوده است. در سطح کلان، تامین مالی پروژه های زیرساختی را می توان در سه گزینه ی "تامین مالی دولتی"، "مشارکت عمومی- خصوصی" و "تامین مالی خصوصی(خصوصی سازی)" تفکیک کرد. گزینه تامین مالی دولتی را می توان به روش های "مستقیم" و روش های "استقراضی" تقسیم نمود. در مورد مشارکت عمومی-خصوصی نیز می توان روش های تامین مالی را به دو روش کلی "تامین مالی شرکتی" و "تامین مالی پروژه ای " تقسیم نمود. تامین مالی خصوصی نیز مانند تامین مالی سایر بنگاه های اقتصادی بخش خصوصی است. مشارکت عمومی-خصوصی یکی از سازوکار های بلندمدتی است که جهت رفع شکاف سرمایه گذاری در پروژه های زیرساختی در اکثر کشور ها در پیش گرفته شده است. مشارکت عمومی - خصوصی سازوکاری است که در آن بخش عمومی (دولت و سایر نهادهای حکومتی) به منظور تأمین خدمات زیربنایی(اعم از آب و فاضلاب، حمل و نقل، سلامت، آموزش و... ) از ظرفیت های بخش خصوصی (اعم از دانش، تجربه و منابع مالی) استفاده می نماید. به بیان دیگر بخش خصوصی به نیابت از دولت در برخی از وظایف و مسئولیت های تأمین این خدمات نقش آفرینی می نماید. در مشارکت عمومی – خصوصی قراردادی بین بخش عمومی و بخش خصوصی به منظور تسهیم ریسک، مسئولیت، منافع و هم افزایی منابع و تخصص هر دو بخش در ارائه خدمات زیربنایی منعقد می گردد. در مشارکت عمومی - خصوصی نقش دولت از سرمایه گذاری، اجرا و بهره برداری در پروژه های زیرساختی به سیاست گذار و تنظیم کننده مقررات و ناظر بر کیفیت و کمیت ارائه خدمات تبدیل می شود (Delmon j. , 2017). در ادبیات نوین تامین مالی پروژه های مشارکت عمومی-خصوصی در زیرساخت بعد از بحران مالی ‌۲۰۰۸ در برخی کشورها نظیر آلمان، فرانسه و پرو روش تامین مالی موسوم به فورفیتینگ(تامین مالی از طریق واگذاری اسناد مطالبات تجاری بدون حق رجوع) که در تجارت بین الملل جهت تامین مالی صادرکنندگان مورد استفاده قرار می گرفت به عاریت گرفته شد و پس از تغییرات و سازگارسازی هایی به یکی از روش های جدی رقیب در کنار تامین مالی شرکتی و تامین پروژه ای برای پروژه های مشارکت عمومی-خصوصی در زیرساخت تبدیل شده است به گونه ای که در کشور های مذکور به عنوان روش اصلی و کارآمد تامین مالی این نوع پروژه ها تبدیل شده است (World bank , 2017)