جان کیج، موسیقیدانی که برای اولین بار موسیقی را با سکوت به تصویر میکشد و از تاثیر اصوات تولید شده توسط مخاطب بر آن میگوید، معتقد است «هر کسی روی نقطهای ایستاده. درست مثل نتها که روی سه، چهار یا پنج خط حامل میایستند. اگر هر کسی فقط یک نت باشد دیگر چه و که بودنش اصلاً مهم نیست. فقط باید نقش خودش را خوب و تمیز ایفا کند. مثل هر نتی که باید سر جای درستش درست بنشیند. آن وقت کل آهنگ خوب صدا میدهد. دقیق،شفاف و… و… و خلاصه همانی که باید باشد و این جوری است که هر فرد از افراد جامعه -شاید بهتر باشد بگویم دنیا- در این کنسرت جهانی، خوش مینوازند. خوش نواختن کافی نیست، خوش شنیدن یک جورهایی تنگِ آن است و این رسالت هر کدام از کوچک و بزرگ آدمهایی است که روی زمین نفس میکشند و موسیقی جاری در چاکراههای پیرامون» را تنفس میکنند. برای همین هم هست که باید سفت به نقطه خودمان بچسبیم. آن وقت است که همه چیز جور در میآید.
عباس معروفی، نویسنده نام آشنایی است که با عنوان مدیریت اجراهای صحنهای، مدیریت ارکستر سمفونیک تهران و روابط عمومی، اجرای بیش از ۵۰۰ کنسرت موسیقی از هنرمندان مختلف کشور را در کارنامه خود دارد. او که سردبیر سابق مجلهٔ موسیقی «آهنگ» نیز میباشد، در معروفترین اثر خود «سمفونی مردگان» که نامش را از موسیقی وام گرفته، تصویری از خانوادهای را به تصویر میکشد که نماد آشفتهبازاری به نام جامعه است که گویا هیچ یک از نتهایش -بخوانید آدمهایش- سر جای خود ننشستهاند؛ او سمفونیای میآفریند که هر موومان آن گویی از یک نت متفاوت آغاز گشته و با استفاده از نتهای مشابه موومان قبل، پیامی کاملا متفاوت به گوش خواننده رسانده و در نهایت پایانی یکسان را میسراید؛ پایان غمانگیزی که در آن همه ما مقصریم.
کتاب صوتی سمفونی مردگان با صدای حسین پاکدل به خوبی روایت درهمتنیده و جذاب عباس معروفی را بازسازی میکند.
داستان در شهر اردبیل –که معروفی در مصاحبه ای آن را «سرِ ایران» می نامد و معتقد است اولین برف و سرمای زمستان از این شهر آغاز میشود- در سال ۱۳۲۵ و در بحبوبه جنگ جهانی دوم شکل میگیرد. یک خانواده شش نفره متشکل از مادر که حضوری کمرنگ دارد و پدر که نماینده عوام تحت تأثیر مذهب است؛ اورهان، پسر کوچک خانواده و وارث تفکرات سنتی پدر که نماینده نسل جدید قدیماندیش است. آیدا، دختر خانواده و نماینده احساسات جامعه و آیدین، پسر خانواده که قربانی اصلی این نمایش بوده، شاعرمسلک و نماینده نسل جوان درگیر در تناقضات میباشد. در این میان یوسف که پسر دیگر خانواده است و در کودکی فلج شده، به عنوان نمادی از بیچارگی مداوم در سراسر داستان در گوشهای بیحرکت افتاده است و بیوه همسایه روبهرو به نمایندگی از روشنفکران و صاحب کارگاه چوببری، نماینده روشنفکران محافظهکار نیز حضوری نسبتا پررنگ در داستان ایفا میکنند. اورهان به معنای چراغ و آیدین به معنی روشنایی است و در سراسر کتاب شاهد جدال بلامنازعی هستیم که اورهانِ کینهتوز با آیدینِ شیدا دارد؛ حسادتی که از توجه مادر و دیگران نسبت به آیدین و علاقه پدر برای سپردن کسب و کارش به او دارد، شعله میکشد و در نهایت خود چراغ و هر آنچه در اطرافش وجود دارد را نیز میسوزاند. برادرکشی، داستانی آشناست که معروفی به عنوان «اولین قصه تلخ تاریخ» از آن یاد میکند و با وجود بیمیلی آیدین که سراسر شوق زندگی بوده، به دنبال ترقی است و به درس و کتاب و شعر علاقه دارد، در نهایت گریبان او را گرفته و تک به تک عزیزانش را به مسلخ مرگ نشانده و او را آشفته و ویران، در حالی که مجنون و بیپناه ساخته، رها میکند.
این سمفونی زیبا را که در سال ۲۰۰۱ موفق به کسب جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شده و حکایاتی موازی از برادرکشتگی، عشق، شوربختی، تنهایی، فروپاشی خانواده، طرد شدگی و جنون دارد، هم اکنون می توانید با اجرای دلنشین حسین پاکدل، بازیگر و مجری سینما و تلوزیون در فیدیبو بشنوید. از طرفی به دلیل آشنایی دیرین حسین پاکدل با نویسنده و تجربه ملموسش از روایات کتاب، حتی میتوانید تصاویر زنده داستان را با حال و هوا و لحن بیبدیلی که او به این خوانش میدهد، همچون تراژدیای مصور در ذهن خود تجسم کنید.