آدمخواران داستانی تکان‌دهنده از بطن جنگ

داستان یک قتل فجیع در بطن جنگ، آدمخواران ژان تولی روایت کننده مقطعی از تاریخ است که نمایانگر تاثیرات جنگ بر زندگی مردمان و روش و منش آن‌هاست. ژان تولی که در ایران به واسطه رمان «مغازه خودکشی» شناخته می‌شود در این اثر با توصل جستن از داستانی واقعی چهره‌ای تکان‌دهنده، مخوف و تاثیرگذار از جنگ، قحطی و فقر فرهنگی را به نمایش می‌گذارد.

فضای کتاب آدمخوران

کشور فرانسه و پادشاه جنگ‌طلب آن بخش بزرگی از جنگ‌ها و کشورگشایی‌های موجود و مستند در تاریخ رابه خود اختصاص داده‌اند، ناپلئون فردی بود که خیلی اهل گفتمان نبود و دوست‌داشت همه چیز را با جنگ و خونریزی بدست آورده و مسائل لاینحل را به ضرب‌وزور آتش و خون حل‌ کند در اواسط قرن نوزدهم میلادی ناپلئون و ارتش فرانسه که بسیار فرسوده شده‌ بود در چنگ همسایه شرقی‌اش یعنی پروس با فرمانروایی بیسمارک گرفتار آمدند.

ناگفته نماند که ناپلئون در فقره سرشاخ‌شدن با پروس خیلی تمایلی به جنگ‌افروزی نداشت چرا که از سویی می‌دید پروس با همسایه شرقی خود متحدشده و توان دو چندانی بدست‌آورده و از سوی دیگر ارتش فرانسه تاب‌و توانی برای ورود به یک کارزار نفسگیر دیگر را نداشت، ولی از بخت بد ناپلئون جنگ درگرفت و پروس قدرتمند توانست ناپلئون و ارتش او را شکست‌داده و این موضوع منتج به سرنگونی ناپلئون و شکل‌گیری یک فرانسه جدید و صدالبته برآمدن آلمان شد.

فضاوزمان آدمخواران ژان تولی در خلال این جنگ قراردارد و ژان تولی بصورت مستقیم به اثرات مخرب جنگ بر پیکر جامعه و مردمی می‌پردازد که علاوه بر تازیانه جنگ از دردلاعلاج بی‌خردی هم در رنج است.داستان کتاب آدم‌خواران در دهکده‌ای در جنوب غرب فرانسه رخ‌داده و ژان تولی با استفاده و استناد بر مدارک تاریخی موجود و البته تحقیقات میدانی موضوع اصلی کتاب را از زبان اهالی دهکده شنیده‌است و به آن پرداخته است. تمامی حوادث و جریانات تلخ این کتاب ظرف چندین ساعت اتفاق می‌افتد و بر اساس رویدادی واقعی است. همین موضوع باعث شده تا این کتاب تاثیرگذاری عمیق‌تری داشته باشد.

آدمخوران زیر ذره‌بین

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اثر که آن را به یک کتاب ماندگار و پرطرفدار تبدیل کرده ریتم تند و بدور از حاشیه آن است، کتاب حجم کمتری نسبت به کتابهای معمول دارد چراکه فقط جریان اصلی و اتفاق محوری در آن جاری است و ژان تولی از حاشیه بیزار است و این خصلت پسندیده‌اش را در مغازه خودکشی هم بوضوح نشان داده‌است.

ازخوبی‌های دیگر این کتاب که البته کم هم نیستند باید به فضاپردازی‌های بی‌نظیر ژان تولی در آدم‌خواران اشاره شود، ژان تولی اصلا یک کاریکاتوریست هم هست و همین امر باعث شده طوری بنویسد که شما در بطن فضای داستان فروبروید و خود را در همان دهکده‌ای ببینید که این اتفاقات تلخ در آن رخ می‌دهد.

نقد کتاب آدمخواران به‌نوعی نقد انسانیت است و درخلال و پایان مطالعه این اثر مخاطب را با سئوالی هولناک مواجه می‌دارد که آیا به‌راستی انسان اشرف مخلوقات و سرچشمه تمدن است؟ بارها در طی مطالعه همین صدصفحه ناچیز به خود رجوع می‌کنیم که آیا تمامی این اتفاقات از دست انسان برآمده‌است؟

در نقد کتاب آدمخواران مهم‌ترین نکته مهم قلم بسیار عریان و خشن ژان تولی در روایت داستان است. با توجه به ریتم بسیار تند و پرکشش داستان که به اندازه کافی مخاطب را درگیر می‌کند، کاستن از بار خشونت و برهنگی در نمایش آن می‌توانست مخاطبان بیش‌تری را همراه خود کند. البته که دقت در شرح وقایع تلخ و حوادث درگیرکننده از ویژگی‌های بارز قلم ژان تولی است.
اما گه‌گاه این ویژگی مخاطبانی را که تازه با قلم او آشنا شده‌اند را آزار می‌دهد.

داستان آدمخواران

آلن، پسری از یک خانواده متمول که نجیب‌زاده است و خصایص خوب و پسندیده بسیاری دارد و از سوی دیگر خانواده و پدرش در منطقه به دلیل خدمات‌شان به روستائیان محبوبیت بسیاری دارند، تصمیم می‌گیرد برای گشت‌وگذار و البته خرید یک گوساله برای یک خانواده نیازمند عازم روستایی در نزدیکی محل زندگی خود شود که از قضا مردم این روستا هم به دلیل جنگ تا خرخره در فقر و بدبختی فرورفته‌اند. روستایی که جمعیت کم آن همگی بی‌سواد، ناآگاه و بسیار دهن‌بین هستند و عمدتا به کارکشاورزی و اندکی دامداری مشغول‌اند و زندگی نکبت‌باری را به مدد جنگ‌، فقر و قحطی گذران می‌کنند. شاید بی‌سوادی و ناآگاهی مردم روستا محور اصلی این داستان باشد که در کنار فقر و فشار ناشی از جنگ باعث شد طی چندین ساعت نسخه زندگی این جوان رشید در هم پیچیده شود.

با ورود آلن به آن روستا بین اهالی جنگی لفظی در می‌گیرد که آلن بخت برگشته ناخودآگاه وارد این بحث شده و بر اثر یک سوء تفاهم متهم به دفاع از حکومت پروس می‌شود. داستان آدم‌خواران شرح ماجرای قتل هولناک همین نجیب‌زاده‌ است. آنچه به‌واسطه فضاپردازی و شخصیت‌پردازی بی‌نظیر ژان تولی در پایان داستان مخاطب را با غم بزرگی بخاطر قتل این جوان همراه می‌دارد اینکه آلن با وجود اینکه یک پایش می‌لنگد و از خدمت معاف شده اما تصمیم دارد که به جبهه برود و برای میهنش و برای همین مردم احمق بجنگد.

آدم‌خواران ژان تولی روایت تلخ یک شکنجه همگانی است بر پیکر جوانی درست و نجیب و اصیل که حاضر بود جانش را برای خاک و مردمش فدا کند که همین مردم بی‌سواد او را به بدترین شکل ممکن شکنجه دادند تا مرگ او فرا برسد. شکنجه‌هایی که در این کتاب آمده بدون تردید مایه حیرت همه خوانندگان خواهدشد.

 ژان تولی را بهتر بشناسیم

ژان تولی متولد سال ۱۹۵۳ درفرانسه است که چندین هنر را هم‌زمان دارد، نویسنده است، شعر می سراید، فیلمنامه می‌نویسدو کاریکاتوریست خوب و زبردستی هم هست. ژان تولی تاکنون نزدیک به ۱۰ کتاب خیلی‌خوب نوشته و جوایز ادبی بسیاری نیز ازآن خود کرده‌است. او انسانی وارسته و
بی‌ حاشیه است که بر عکس شخصیت آرامی که دارد هیاهوی آثارش تمام دنیا را خبر کرده‌است.

بخشی از کتاب آدمخواران

آلن را کف زمین به‌پشت خواباندند و دست‌وپایش را مثل ستاره دریایی از هم باز کردند. برادران کامپو با کمک شامبُر و مَزیر، مچ‌پا و قوزک‌های متورمِ آلن را محکم با طناب بستند و به چهار جهت، دست مردم دادند تا بکِشند. همه از چهار طرف شروع کردند به کشیدن. آلن میان زمین و هوا معلق شد. طناب‌ها او را حدود یک متر بالای زمین نگه‌داشته بودند. همه از شوق فریاد می‌زدند. وقتی شکنجه‌گران طناب را می‌کشیدند، آلن به هوا می‌رفت و وقتی طناب را شُل می‌کردند دوباره به کف سفالی زمین می‌خورد. حرکات‌شان ریتم هماهنگی داشت و خیلی زود دست‌شان آمد تا چه‌طور آلن را پایین‌وبالا ببرند. مردم می‌خندیدند و روی خونِ آلن پس‌وپیش می‌رفتند. این کار برای‌شان سرگرمی شده بود وگرنه اگر می‌خواستند می‌توانستند آلن را تکه‌تکه کنند.