همه چیز درباره جایزه پولیتزر؛ معرفی ۱۰ کتاب برنده جایزه پولیتزر

جایزه «پولیتزر» از مهمترین جوایز آمریکاست که هر سال با نظارت دانشگاه کلمبیا به آثار برگزیده حوزه روزنامه‌نگاری، ادبیات و موسیقی تعلق می‌گیرد. جوایز پولیتزر شامل ۲۱ جایزه در بخش‌های مختلف است و برندگان آنها در ماه آوریل هر سال اعلام می‌شوند.

جوزف پولیتزر بنیان‌گذار جایزه پولیتزر است و امروز بیش از صد سال از عمر این جایزه می‌گذرد. جوایز پولیتزر از دیرباز انگیزه مهمی برای بهبود کیفیت روزنامه‌نگاری تلقی می‌شده و در عین حال توجه جهان را به ماحصل فعالیت هنرمندان آمریکایی در حوزه ادبیات و موسیقی معطوف می‌کند.

در این نوشتار قصد داریم سرگذشت جایزه پولیتزر و پشت صحنه اهدای این جوایز را رصد کنیم. برای این منظور ابتدا سری به جوزف پولیتزر می‌زنیم و سپس جایزه پولیتزر را در تمام کوچه‌پس‌کوچه‌هایی که از آنها عبور می‌کند سایه‌به‌سایه تعقیب می‌کنیم.

از اتاق شطرنج تا دنیای مطبوعات

جوزف پولیتزر دهم آوریل سال ۱۸۴۷ در شهر ماکوی مجارستان به دنیا آمد. پدرش یک تاجر یهودی و مادرش یک آلمانی کاتولیک بود. او در هفده سالگی بارها تلاش کرد وارد ارتش شود، اما به دلیل بینایی ضعیف و ضعف جسمی با تقاضای او موافقت نکردند. در جوانی به شهر سن لوئیس آمریکا رفت و مشاغل مختلفی را تجربه کرد، از جمله کارگری و پیشخدمتی در رستوران. او در عین حال در کتابخانه این شهر به مطالعه زبان انگلیسی و حقوق پرداخت و درنهایت همین کتابخانه بهانه ورود او به عرصه روزنامه‌نگاری شد. یک روز که پولیتزر مشغول تماشای بازی شطرنج در کتابخانه بود، از حرکت یکی از شطرنج‌بازان هوشمندانه انتقاد کرد‌. از قضا آن دو نفر از سردبیران یک روزنامه معروف آلمانی بودند و پس از گفت‌و‌گو با پولیتزر او را به روزنامه دعوت کردند.

پولیتزر در سال ۱۸۷۸ صاحب امتیاز روزنامه «سن لوئیس پست دیسپاچ» و چهره برجسته عرصه روزنامه‌نگاری شد. او، برای اینکه به مردم نشان دهد که روزنامه‌اش حامی آنهاست، در مقالات تحقیقی و سرمقاله‌هایش فساد و رشوه‌خواری در دستگاه حکومتی و فرار مالیاتی ثروتمندان را به باد انتقاد می‌گرفت. حالا هم در نظام جایزه پولیتزر، در بخش روزنامه‌نگاری، بیشترین جوایز به اخبار مربوط به فساد و رشوه‌خواری تعلق می‌گیرد. پولیتزر برخی از همان تکنیک‌هایی که تیراژ روزنامه «پست دیسپاچ» را بالا برده بود برای روزنامه The New York World نیز به کار گرفت و بعد از مدتی این روزنامه به عنوان پرتیراژترین روزنامه در سطح آمریکا مطرح شد.

میراث ماندگار جوزف پولیتزر

تاثیرات ماندگار جوایز پولیتزر بر روزنامه‌نگاری، ادبیات، موسیقی و نمایشنامه مدیون دوراندیشی‌های جوزف پولیتزر است. او اولین کسی است که خواستار آموزش روزنامه‌نگاران در سطح دانشگاهی بود و در وصیت‌نامه‌ای که در سال ۱۹۰۴ تنظیم کرد مبلغ دو میلیون دلار به دانشگاه کلمبیا اهدا کرد تا صرف تاسیس یک مدرسه روزنامه‌نگاری شود و یک چهارم این مبلغ به اعطای جوایز یا بورس‌های تحصیلی اختصاص پیدا کند. او در تقسیم‌بندی جوایز پولیتزر، چهار جایزه برای بخش روزنامه‌نگاری، چهار جایزه برای کتاب و نمایشنامه، یک جایزه برای آموزش و پنج بورسیه تحصیلی در نظر گرفت و ویژگی‌ آثار برگزیده در هر کدام از بخش‌ها را تعیین کرد. او همچنین برای ایجاد تغییرات گسترده در نظام جوایز پیش‌بینی‌های لازم را انجام داد و یک شورای مشورتی ناظر طراحی کرد و حوزه اختیارات آن را مشخص کرد.

همراه با قطار جوایز پولیتزر

ایستگاه اول؛ بررسی هیئت داوران

هر سال بیش از ۲۵۰۰ شرکت‌کننده وارد میدان رقابت‌های جایزه پولیتزر می‌شوند و معمولاً از این تعداد تنها ۲۱ شرکت‌کننده دست پر برمی‌گردند. این جوایز ماحصل فرایند یک‌ساله‌ای است که در ابتدای هر سال با حضور ۱۰۲ داور ممتاز کار خود را آغاز می‌کند. این داوران در ۲۰ هیئت مجزا به داوری می‌نشینند و برای هر کدام از بخش‌های این رقابت (۲۱ بخش) ۳ نامزد برای دریافت جایزه معرفی می‌کنند. یکی از هیئت‌های‌ داوران هم بخش عکاسی خبر فوری و هم بخش عکاسی فیچر را قضاوت می‌کند.

ایستگاه دوم؛ رأی شورای جایزه پولیتزر

مرحله نهایی این رقابتِ یک ساله در فاصله اواسط تا اواخر بهار انجام می‌شود، یعنی زمانیکه اعضای شورای جایزه پولیتزر به مدت دو روز در پولیتزر ورلدروم (Pulitzer World Room) در مدرسه روزنامه‌نگاری کلمبیا گرد هم می‌آیند. اعضای شورا، در هفته‌های قبل، آثار شرکت‌کنندگان بخش روزنامه‌نگاری و نمایش‌نامه‌ها و کتاب‌های نامزد دریافت جایزه را مطالعه کرده‌اند، به موسیقی‌ها گوش داده‌اند، در اجراها حاضر شده‌اند یا فایل ویدیویی آنها را تماشا کرده‌اند.

شورا کار خود را با بخش ادبیات و موسیقی آغاز می‌کند و نامزدهایی که هر کدام از هیئت داوران معرفی کرده‌اند مورد بررسی قرار می‌دهد. برندگان جوایز با اکثریت آرا انتخاب می‌شوند، اما شورا این اختیار را دارد که به «عدم اعطای جایزه» نیز رای دهد یا با سه چهارم آرا به شرکت‌کننده‌ای رای دهد که نامزد دریافت جایزه نشده است یا نامزدها را بین بخش‌های مختلف جا‌به‌جا کند. در صورتی که شورا از نامزدهای پیشنهادی هر کدام از هیئت‌های داوران ناراضی باشد می‌تواند از مدیر اداره پولیتزر بخواهد که با رئیس آن هیئتِ داوری تلفنی مشورت کند تا مشخص شود آیا شرکت‌کنندگان شایسته‌تری برای دریافت جایزه وجود دارند یا خیر.

ایستگاه آخر؛ اهدای جوایز

هم اسامی نامزدهای دریافت جایزه پولیتزر و هم برندگان نهایی این جایزه تا زمان اعلام جوایز کاملاً محرمانه باقی می‌ماند. اعلام جوایز در کنفرانس خبری اداره جوایز در تالار سخنرانی Joseph D. Jamail مدرسه روزنامه‌نگاری کلمبیا انجام می‌شود و از سال ۲۰۱۵ وبسایت Pulitzer این رویداد را به صورت زنده پخش می‌کند. به برنده جایزه در بخش «خدمات عمومی» یک مدال طلا اهدا می‌شود و این مدال همیشه به یک خبرگزاری تعلق می‌گیرد. به برندگان سایر بخش‌ها، علاوه بر اعطای گواهی‌نامه، جوایز نقدی به ارزش ۱۵۰۰۰ دلار تقدیم می‌شود.

برخلاف مراسم اهدای جایزه نوبل که با تشریفات زیاد و ضیافت‌های سلطنتی همراه است، مراسم اهدای جایزه پولیتزر ساده برگزار می‌شود و برندگان جایزه پولیتزر (از سال ۱۹۸۴) جایزه خود را در ماه مِی و طی یک ضیافت معمولی نهار در ساختمان گنبدی‌شکل Low Library از دست رئیس دانشگاه کلمبیا دریافت می‌کنند.

در طول این سال‌ها شورای جایزه پولیتزر چندین بار به دلیل جوایز اهدا شده و اهدا نشده در تیررس نگاه منتقدان قرار گرفته است. همچنین درباره تصمیماتی که این شورا برخلاف نظر هیئت داوران اتخاذ کرده اختلاف‌نظرهایی وجود داشته، اما با وجود تمام این اختلافات، شورا کماکان سیاست محرمانه نگه‌داشتن مذاکراتش را حفظ کرده و از مناظره یا دفاع از تصمیماتش در ملأعام اجتناب می‌کند.

دسته‌بندی جوایز پولیتزر

اهدای جوایز پولیتزر از سال ۱۹۱۷ آغاز شده و تاکنون بارها طرح اهدای جایزه (Plan of Award) مورد بازبینی قرار گرفته است. در طول این سال‌ها شورای جایزه پولیتزر تعداد جوایز را به ۲۱ مورد افزایش داده و شعر، موسیقی و عکاسی را نیز وارد میدان رقابت‌ها کرده است. دسته‌بندی زیر بخش‌های مختلف جوایز پولیتزر را نشان می‌دهد.

روزنامه‌نگاری

• خدمات عمومی (Public Service)
• گزارش‌ خبر فوری (Breaking News Reporting)
• گزارش‌ تحقیقی (Investigative Reporting)
• گزارش‌ توضیحی (Explanatory Reporting)
• گزارش‌ محلی (Local Reporting)
• گزارش‌ ملی (National Reporting)
• گزارش بین‌المللی (International Reporting)
• فیچرنویسی (Feature Writing)
• تفسیر (Commentary)
• نقد (Criticism)
• سرمقاله (Editorial Writing)
• کاریکاتور یا مجموعه کاریکاتور (Cartoon or Portfolio of Cartoons)
• عکاسی خبر فوری (Breaking News Photography)
• عکاسی فیچر (Feature Photography)

کتاب، نمایشنامه و موسیقی

• زندگی‌نامه (Biography)
• داستان (Fiction)
• غیرداستانی عمومی (General Nonfiction)
• تاریخ (History)
• شعر (Poetry)
• نمایشنامه (Drama)
• موسیقی (Music)

در حوزه‌ نمایشنامه، موسیقی و کتاب (به جز تاریخ) مولف اثر باید آمریکایی باشد. طبق آخرین اخبار سایت جوایز پولیتزر، رقابت‌های سال ۲۰۲۳ مهمان جدیدی خواهد داشت با نام جایزه «خاطرات و خودزندگی‌نامه» (Memoirs and Autobiographies) و برای دریافت این جایزه نیز تنها نویسندگان آمریکایی به رقابت خواهند پرداخت.

عکاس ایرانی برنده جایزه پولیتزر

۲۶ سال برنده جایزه پولیتزر عکاسیِ سال ۱۹۸۰ ناشناس باقی ماند و در سال ۲۰۱۶ نام عکاس ایرانی برنده جایزه پولیتزر جهانی شد. جهانگیر رزمی در سفری که همراه با صادق خلخالی به کردستان رفته بود عکسی گرفت که با نام «جوخه آتش» معروف شد. این عکس صحنه تیرباران جمعی از مخالفان کُرد را ثبت کرده است.

«جوخه آتش» در ۵ شهریور ۱۳۵۸ در روزنامه اطلاعات و چند روز بعد در روزنامه‌های سراسر جهان منتشر شد، اما نامی از عکاس آن به میان نیامد. جهانگیر رزمی همچنان برای حفظ امنیت جانی‌اش نام خود را به عنوان عکاس این صحنه فاش نکرد، تا اینکه ۲۶ سال بعد با پی‌گیری‌های یکی از خبرنگاران «وال استریت ژورنال» هویت برنده گمنام پولیتزر آشکار شد و هیئت داورانِ پولیتزر جهانگیر رزمی را به عنوان برنده جایزه اعلام کرد.

دوربینی که در سال ۱۳۵۸ با دستان جهانگیر رزمی مجموعه «جوخه آتش» را ثبت کرده، حالا در موزه خبر واشنگتن (Newseum) مقابل دیدگان بازدیدکننده‌هاست.

رکوردداران جوایز پولیتزر

 

• روزنامه نیویورک تایمز برنده ۱۳۵ جایزه پولیتزر
• رابرت فراست تنها شاعر برنده چهار جایزه پولیتزر
• یوجین اونیل تنها نمایش‌نامه‌نویس برنده چهار جایزه پولیتزر
• بوث تارکینگتون، ویلیام فاکنر، جان آپدایک و کولسون وایتهد نویسندگان برنده دو جایزه پولیتزر در حوزه ادبیات داستانی

نمایشنامه و کتاب‌های برنده جایزه پولیتزر ۲۰۲۲

 

• نمایشنامه: «ژامبون چرب» اثر جیمز ایجیمز
• زندگی‌نامه: کتاب «تعقیب من تا قبرم: خاطرات یک هنرمند از جیم کرو ساوت» نوشته وینفرد رمبرت و ارین آی کلی
• تاریخ: کتاب «پیچیده در شب» نوشته نیکول یوستاس و کتاب «کوبا: یک تاریخچه آمریکایی» نوشته آدا فرر
• داستان: «نتانیاهوها» نوشته جاشوا کوهن
• شعر: کتاب «فرانک: غزلیات» نوشته دایان سئوس
• غیرداستانی عمومی: کتاب «کودک نامرئی: فقر، بقا و امید در یک شهر آمریکایی» نوشته آندریا الیوت

آشنایی با ۱۰ کتاب برنده جایزه پولیتزر

پسران نیکل

حوادث رمان «پسران نیکل»، نوشته کولسون وایتهد، در دهه ۱۹۶۰ رخ می‌دهند. این کتاب داستان زندگی پسر سیاه‌پوستی را روایت می‌کند که او را بی‌آنکه جرمی مرتکب شده باشد به کانون اصلاح و تربیت نیکل می‌فرستند و در آنجا تبعیض نژادی و بی‌عدالتی را با گوشت و پوست و استخوان‌هایش لمس می‌کند و تاثیرات بد آن دوران تا همیشه در جانش باقی می‌ماند. این کتاب در سال ۲۰۲۰ برنده جایزه پولیتزر شد و جایزه کرکس، الکس و جورج اورول را نیز از آن خود کرد.

مترجم دردها

«مترجم دردها» مجموعه ۹ داستان کوتاه از جومپا لاهیری است که در سال ۲۰۰۰ برنده جایزه پولیتزر شد. موضوعات محوری‌ داستان‌های این کتاب هویت، مهاجرت، تفاوت‌های فرهنگی، عشق و خانواده است و زندگی هندی‌هایی را روایت می‌کند که به آمریکا مهاجرت کرده‌اند و حالا گرفتار تضادهای میان دنیای مدرن و سنت‌های سرزمین مادری‌شان هستند. «مترجم دردها»، علاوه بر جایزه پولیتزر، جایزه پن همینگوی، اُ هنری و پادلی را نیز دریافت کرده است.

تعمیرکار

رمان «تعمیرکار»، نوشته برنارد مالامود، حکایت زندگی یک یهودیِ قربانی سیاست‌های نژادپرستانه در روسیه تزاری است. شخصیت اصلی داستان یک یهودی است که برای ساختن زندگی بهتر و کسب درآمد از روستا به شهر می‌آید، اما آنجا به جرم ارتکاب «قتل آیینی» روانه زندان می‌شود. او نمی‌تواند در جامعه‌ای که در آن یهودی‌ستیزی و خرافات درباره یهودیان بیداد می‌کند بی‌گناهی خود را ثابت کند، اما باز هم تسلیم ناامیدی نمی‌شود. این کتاب در سال ۱۹۶۷ برنده جایزه پولیتزر و جایزه کتاب ملی آمریکا شد.

اتحادیه ابلهان

«اتحادیه ابلهان»، نوشته جان کندی تول، تنها کتابی است که بعد از مرگ نویسنده‌اش جایزه پولیتزر گرفته (سال ۱۹۸۱) و به گفته پیمان خاکسار، مترجم کتاب، هیچ کتابی مثل «اتحادیه ابلهان» جامعه مادی و پر از بی‌عدالتی و دورویی آمریکا را به این قدرت به تصویر نکشیده است. شخصیت اول این رمان، که نبوغ عجیب و غریبی دارد، متخصص قرون وسطا و بیزار از جامعه آمریکاست و جهان آرمانی خودش را جست‌و‌جو می‌کند.

پیرمرد و دریا

ارنست همینگوی با خلق «پیرمرد و دریا» جایزه پولیتزر سال ۱۹۵۳ و جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۴ را از آن خود کرد. قهرمان این داستان ماهی‌گیر کارکشته‌ای است که برای شکار صیدی بزرگ به دورترین آبی‌ها سفر می‌کند. او پس از شکار یک نیزه‌ماهی غول‌پیکر شجاعانه از صید خود در برابر هجوم کوسه‌ها محافظت می‌کند و در این جدال نابرابر تا آخرین نفس می‌جنگد. پیرمرد باور دارد که «انسان برای شکست ساخته نشده» و وقتی از پا می‌نشیند که دیگر رمقی در جانش باقی نمانده است.

خوشه‌های خشم

جان اشتاین‌بک از نویسندگان مطرح قرن بیستم آمریکاست و جایزه پولیتزر ۱۹۴۰ و جایزه نوبل ادبیات ۱۹۶۲ محصول «خوشه‌های خشم» اوست. این رمان تلاطم‌های زندگی یکی از خانواده‌‌های کشاورزان مستاجر در دهه ۳۰ میلادی را روایت می‌کند که با هجوم شن‌های روان و صنعتی شدن کشاورزی مجبور می‌شوند به همراه هزاران خانواده دیگر به کالیفرنیا مهاجرت کنند، اما در آنجا نیز آینده خوشی در انتظارشان نیست. این رمان روایتگر دوران «رکود اقتصادی بزرگ آمریکا» و بازتاب آن بر زندگی مردم فرودست است، مردمی که خوشه‌های خشم تا اعماق جانشان ریشه دوانده و دیگر تاب تحمل بی‌عدالتی‌ و زیاده‌خواهی‌ سرمایه‌داران را ندارند.

بازگشت

هشام مطر متولد آمریکاست، اما اصالتاً اهل لیبی است و این سرزمین را وطن خود می‌داند. او در کتاب «بازگشت» خاطرات سفرش به لیبی را شرح می‌دهد، سفری که پس از سال‌ها دوری از وطن و بی‌خبری از سرنوشت پدرش آغاز کرده است. پدر هشام مطر، از مخالفان سرسخت حکومت قذافی، در سال ۱۹۹۰ به طرز مشکوکی ربوده می‌شود. هشام مطر، که در آن زمان مشغول تحصیل در لندن بود، ۲۲ سال بعد از این واقعه به امید یافتن ردپایی از پدر به لیبی برمی‌گردد و تلاش می‌کند از راز ناپدید شدن او پرده بردارد. «بازگشت» در سال ۲۰۱۷ جایزه پولیتزر، جایزه ادبی فولیو و جایزه انجمن قلم آمریکا را دریافت کرد.

خاک خوب

پرل اس باک، برنده جایزه نوبل ادبیات، در رمان «خاک خوب»، ضمن روایت شادی‌ها و غم‌های یک خانواده روستایی چینی در اوایل قرن بیستم، روایتگر دورانی است که آخرین امپراتور چین بر این کشور حکومت می‌کرد و زمزمه‌ تحولات وسیع سیاسی و اجتماعی قرن بیستم به گوش می‌رسید. این رمان در سال ۱۹۳۲ جایزه پولیتزر و در سال ۱۹۳۵ مدال ویلیام دین هاولز را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد.

نفس عمیق

آن تایلر در «نفس عمیق» به مسائل زندگی مشترک یک زوج آمریکایی از طبقه متوسط جامعه می‌پردازد، زوج میانسالی که ۲۸ سال از ازدواجشان می‌گذرد و برای شرکت در مراسم خاکسپاری یکی از دوستانشان راهی سفر هستند. آنها در طول مسیر به سختی‌ها و خوشی‌های زندگی مشترکشان فکر می‌کنند و لا‌به‌لای اتفاقات این سفرِ یک روزه تمام رازها، دروغ‌ها، ناامیدی‌ها و صبوری‌های زندگی این زوج عیان می‌شود. «نفس عمیق» در سال ۱۹۸۸ برنده جایزه پولیتزر شد.

چتر سبز

«چتر سبز»، نوشته ریچارد پاورز، یک داستان زیست‌محیطی است که به ارتباط انسان‌ها با طبیعت و تغییرات اقلیمی، درک انسان‌ها از زمان، معنای امید و موضوعات دیگر می‌پردازد. شخصیت‌های اصلی این داستان از فعالان محیط زیست هستند و تلاش می‌کنند تا فریاد اعتراضان به گوش جامعه برسد. رمان «چتر سبز»، که در ایران با عنوان «تاج جنگل» نیز ترجمه شده، علاوه بر جایزه پولیتزر ۲۰۱۹، جایزه جان اشتاین‌بک و مدال ویلیام دین هاولز را نیز دریافت کرده است.

منبع: سایت www.pulitzer.org