مهمترین تفاوت انسان با سایر موجودات زندهی روی کرهی زمین خودآگاهی است. برخلاف سایر موجودات که مسیر مشخص و تعیینشدهای را در تمام زندگیشان میپیمایند ما قادریم بیشتر بیاموزیم، تغییر ایجاد کنیم و پیش برویم. آنچه مسیر پیشرفت را برای ما هموار کرده و باعث شده است انسان شکارچی-گردآور که در غارها زندگی میکرد تا این اندازه پیش برود، علم است. قدم گذاشتن در مسیر علم فرصت درک هرچه بیشتر محیط و استفاده از فرصتهای پنهانشده در آن را برای انسان به ارمغان آورد. همچنان هم گسترش مرزهای دانش است که فرصت زندگی بهتر را برایمان فراهم کرده است، این روزها از هرکجای کرهی زمین میتوانیم با هر جای دیگری در چند لحظه ارتباط و تماس مؤثر داشته باشیم، در چند ساعت به آنسوی کرهی زمین برسیم و دیگر کسی از آبله نمیمیرد، همهی اینها ثمرات دنیای علم هستند.
یکی از بهترین کارهایی که هرکسی میتواند برای خودش انجام دهد، ایجاد و حفظ ارتباط با دنیای علم است. داشتن ارتباط مؤثر با دنیای دانش و بهروز ماندن در این زمینه هم به بسیاری از سؤالاتمان پاسخ خواهد داد و هم باعث میشود با دید بهتری به جهان اطرافمان نگاه کنیم. دانلود کتاب صوتی علمی و شنیدن آن یکی از بهترین انتخابها برای ماندن در این مسیر است. حتی اگر زمان کافی برای خواندن کتاب علمی ندارید، کتابهای صوتی علمی را در حوزههایی که به آنها علاقهمندید تهیه کنید و هنگام رانندگی یا انجام کارهای روزمره به آنها گوش دهید.
بهترین کتابهای صوتی علمی
شخصیتهای علمی برجستهی زیادی در دنیا تلاش کردهاند پلی میان دانشمندان و نظریه های آنها با عموم مردم که تحصیلات دانشگاهی مرتبط ندارند، ایجاد کنند. بیشتر این افراد دانشمندان علوم پایه هستند و با پا گذاشتن در دنیای ترویج علم یافتههای هیجان انگیز سرزمین دانش را به شکلی جذاب و قابلفهم در اختیار عموم گذاشتهاند. کتابهای زیادی در نتیجهی تلاش این افراد در سراسر دنیا منتشر شدهاند که میتوانند افراد را به دنیای دانش بیشتر علاقهمند کنند، به کنجکاویهایشان پاسخ بدهند و تصویر واضحتری از آنچه دانشمندان انجام میدهند، ارائه کنند. بسیاری از این کتابها در قالب کتاب گویا هم منتشر شدهاند و حتی نسخهی رایگان آنها در دسترس است. در ادامه به تعدادی از جذابترین کتابهای صوتی علمی که میتوانید برای شنیدن انتخاب کنید، اشاره میکنیم:
۱. کتاب صوتی آینده انسان اثر میچیو کاکو
اگر از هر کودک یا نوجوان علاقهمند به دانش بخواهید نام پنج دانشمند محبوبشان را بگویند، احتمالاً میچیو کاکو یکی از آنهاست. این فیزیکدان، متخصص نظریهی ریسمان و مروج علم آمریکایی ژاپنیتبار قریب به سی سال از عمرش را صرف ترویج علم کرده است. کاکو روزگاری نوجوان باهوش و عاشق دانشی بود که شتابدهنده کوچک در دورهی دبیرستان ساخت و در جوانی و میانسالی در دانشگاههای بزرگ دنیا به تحصیل و پژوهش در فیزیک نظری و نظریهی ریسمان پرداخت. با آنکه میتوانست همچنان یک فیزیک پیشهی حرفهای باقی بماند ولی به میان مردم آمد تا آنها را با دنیای دانش و ظرفیتها و جذابیتهایش آشنا کند. او نویسندهی کتاب و سازندهی مستندهای علمی ترویجی است.
از میان کتابهای متعدد او آینده انسان از پرفروشترینهای علم برای عامه در دنیاست. ترجمهی این کتاب در ایران به قلم جمیل آریایی و از سوی انتشارات مازیار عرضهشده است. شما در این کتاب میخوانید که ظرفیتهای دانش و کنجکاوی بشر برای بقا در برابر بلایا، رخدادهای طبیعی و آنچه خود برای رقم میزد، چقدر بالاست و در آینده دانش برای این منظور به کدام سو میرود. گمان نویسنده چنین است که انسان درنهایت راهی بهسوی فضای بین ستارگان و کهکشانها میگشاید و مستعمرات فضایی خواهد داشت؛ اینچنین گونهی بشر حفظ خواهد شد. گوش دادن به ایدههایی که به خیال طعنه میزند بااینحال انتظاری خوشبینانه از دانش است، لذت بینظیری است.
۲. کتاب صوتی سیاهچاله اثر مارسیا بارتوزیاک
مارسیا بارتوزیاک آمریکایی استاد بازنشستهی نویسندگی علمی در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) است. او با تحصیل روزنامهنگاری و فیزیک بهطورجدی و حرفهای وارد عرصهی خبرنگاری علمی و آکادمی شد. او نویسندهی کارکشتهی علم برای عامه است. علاقهی اصلی او فیزیک نظری و کیهانشناسی است و در این عرصه توانسته که کتابها و مقالات ترویجی خوب و پرفروشی را به رشتهی تحریر درآورد. از مهمترین آثار او کتاب سیاهچاله است.
سیاهچالهها، چه در میان افراد دانشگاهی و چه در میان افراد عادی احتمالاً هیجانانگیزترین و غریبترین موضوع علمی است. خانم بارتوزیاک در این اثر خود کوشیده است که با زبانی ساده و مناسب این پدیدهی کیهانی را توضیح دهد. او از تشریح نظریهی علمیای که پیشبینی وجود سیاهچاله از آن برآمده، آغاز کرده یعنی نسبیت اینشتین را برای خوانندگان توضیح داده است. سپس به عمق ماجرا شیرجه زده و عجایب و نقاط شگفت این موضوع را روشن کرده است. بارتوزیاک از دستاوردهای دانشمندان و پیچیدگیهای سیاهچالهها متنی منسجم ارائه داده است. نام این کتاب در میان نامزدهای جایزهی PROSE سال ۲۰۱۶ نیز دیده میشود. احتمالاً شنیدن کتاب صوتیای که عجیبترین پدیدهی عالم را توضیح میدهد، تجربهای لذتبخش و چالشبرانگیز خواهد بود. رامین رامبد متن کتاب سیاهچاله را به زبان فارسی برگردانده و انتشارات مازیار نیز آن را منتشر کرده است.
۳. کتاب صوتی تاریخ علم تبیین جهان هستی اثر استیون واینبرگ
اگر کسی بخواهد دیدگاه علمی و روشمند و دقیق را بشناسد باید به سراغ آثار دانشمندان خاص و اثرگذار برود. در این میان استیون واینبرگ قطعاً یکی از بیتکرارترین و بزرگان فیزیک و دانش است. او که نزدیک به هفت دهه از زندگیاش را به تحصیل، پژوهش و تدریس در حیطهی فیزیک نظری در دانشگاههای تراز اول جهان پرداخت، احتمالاً جامعترین فیزیک پیشهی قرن بیستم و بیستم و یکم بود. این برنده جایزهی نوبل فیزیک ۱۹۷۹ در تمام عرصههای فیزیک نظری و کیهانشناسی موجب پیشرفتهای گستردهای شد. فیزیک ذرات، گرانش، کیهانشناسی، نظریهی میدان، فیزیک کوانتومی و دهها حوزهی دیگر فیزیک از او اثر پذیرفته است. او در همهی این حوزهها، دهها کتاب و صدها مقاله نوشته است، هم در حیطهی دانشگاهی و هم برای عموم مردم. واینبرگ از معدود دانشمندانی است که بهدقت و با پشتکاری مثالزدنی پیشرفتها و دیدگاههای علمی را برای مردم ارائه میکرد. واینبرگ در سال ۲۰۲۱ در ۸۸ سالگی درگذشت. در سال ۲۰۱۵ واینبرگ کتابی نوشت که موردتوجه عموم مردم و همچنین اندیشمندان قرار گرفت. کتاب تاریخ علم تبیین جهان هستی دیدگاه خاص واینبرگ به تاریخ بالیدن دانش است.
این کتاب نظر فیزیکدانانی مثل برایان گرین به خود جلب کرده است. با دیدگاهی انتقادی و روشی روشنگرانه میخواهد ماهیت علم و افتوخیزهایش در طول تمدن بشری نشان دهد. نظرگاههای مختلف تمدنی دربارهی دانش و روشهای علمی بهکاررفته در طول تاریخ بشر مرور شده است. واینبرگ کتاب را در چهار قسمت به نگارش درآورده است. دو بخش اول، دیدگاه یونانی را بررسی میکند؛ در نظر واینبرگ ریشهی دانش از یونان باستان است. در بخش سوم، گذار و عصر دانش اسلامی را مرور میکند. در بخش پایانی انقلابهای علمی و گرانیگاههای دانش در سدههای پس از قرونوسطی تا عصر مدرن بررسی میشود. شنیدن کتاب صوتی این تفکر برانگیز یک لذت عالی خواهد بود. مترجم کتاب جمیل آریایی و انتشارات مازیار است.
۴. کتاب صوتی طرح بزرگ اثر استیون هاوکینگ و لئونارد ملودینو
استیون ویلیام هاوکینگ فیزیکدان شهیر انگلیسی، احتمالاً در دوران معاصر، نزد تمام مردم معروفترین فیزیکدان بود. دنیا او را با ویژگیهای خاصی میشناخت، با صدای کامپیوتری، آرامگرفته روی ویلچر، با تنی رنجور از بیماری مهلک ALS و مغزی که پیچیدهترین ایدهها و محاسبات را در کیهانشناسی، فیزیک کوانتومی و سیاهچالهها دنبال میکرد. اعتقادات خاصش و سرسختی و انتقادات جدی و بیشتر جنجالیاش به مسائل دنیا و علم و فناوری دیگر ویژگیهای این فیزیک مشهور بودند. هاوکینگ نزدیک پنجاه سال با این بیماری جنگید، یعنی بهاندازهی تمام عمر علمیاش بهعنوان فیزیکدان و مروج علم. کتابها و مقالات علمی و ترویجیاش و در کنار همهی این مسائل از او نمونهای بیبدیل از یک دانشمند ساخته بود. نحوهی تفکر هاوکینگ او را خاص میکرد ولی بیماریاش موجب شد که در کانون دید دنیا قرار بگیرد. یکی از آخرین اثرهای جنجالی کتاب طرح بزرگ است. این کتاب در ایران و جهان محل بحث بسیاری از متفکران، دانشمندان و مردم عادی شد. این کتاب در سال ۲۰۱۰ در آمریکا انتشار یافت و بهسرعت به پرفروشترین کتاب فروشگاه اینترنتی آمازون تبدیل شد.
این کتاب قوانین پویایی و دینامیک اجرام عالم را بیان میکند؛ چیستی قوانین و اثراتش مطرح میسازد. پیشرفتهای علمی دنیای فیزیک نظری و کیهانشناسی از سوی نویسندگان بهخوبی با چارچوب خوبی عرضهشده است. هاوکینگ و ملودینو در این مسیر میخواهند بگویند که باید طرح بزرگ جهان و هماهنگی و هارمونی آن را باید دریابیم. اینچنین میخواهند همان نظر مشهور هاوکینگ را میخواهند انعکاس دهند که نمیتوان وجود یا عدم وجود آفریننده را اثبات کرد ولی دانش درنهایت میتواند نشان دهد در نظر گرفتن این فرض ضروری نیست. کتاب هشت فصل دارد. هاوکینگ و همکارش از اینجا که هستی و وجود جهان یک معمای جدی است، آغاز میکنند. نظریههای متعددی را مطرح میکنند و فهم فیزیکدانان و دانشمندان از دانستههای فعلی را برای مخاطب شرح میدهند. در واقع، سؤالات اصلی کتاب اینهایند که «چرا بهجای آنکه چیزی نباشد، چیزی هست؟» و «چرا این قوانین مشخص بر جهان حاکم و تاریخ دیگری جهان ندارد؟».
این کتاب صوتی تلنگر برای تفکر و همچنین مجموعهای ارزشمند برای بهروز کردن دانش است. گوش کردن به طرح بزرگ میتواند وسعت نگاهها در جهان دانش را به هر کس یادآوری کند. انتشارات مازیار کتاب را در ایران منتشر کرده و مترجمان آن سارا ایزدیار و علی هادیان است.
۵. کتاب صوتی رویای نظریه نهایی اثر استیون واینبرگ
این نیز شاهکار دیگری از استیون واینبرگ است. در این کتاب با نگاه خاص این فیزیکدان کبیر با هدف و رویای اساسی هر فیزیکدانی آشنا میشوید، یعنی نظریهای برای همهچیز. شما در این کتاب با روش تبیین و توصیف طبیعت در نگاه فیزیک پیشگان مواجه میشوید. واینبرگ نیروهای طبیعت را معرفی میکند و روش متحدشدن آنها نزد فیزیکدانان شرح میدهد. روایت این کتاب دست اول و خاص است؛ زیرا واینبرگ خود یکی از کسانی که در این راه قدم برداشته و بابتش نوبل فیزیک را از خود کرده. در واقع، نگاه مسلط ما به فیزیک و نظریههای امروزی، نگاهی است که واینبرگ به ما آموخته. در این کتاب نظریهی کوانتومی، روشهای تجربی، مبانی و دیدگاههای فلسفی این حیطه و نقدشان و ماهیت نظریهی نهایی بهخوبی در فصلبندی جالبی ارائهشده است.
این کتاب با نگارش جمیل آریایی به فارسی برگردانده شده است و انتشارات مازیار آن را منتشر میکند.
۶. کتاب صوتی جهانهای موازی اثر میچیو کاکو
شاید این کتاب مشهورترین اثر میچیو کاکو باشد. این فیزیک پیشهی مروج علم خستگیناپذیر، یکی از جالبترین نظریههای فیزیک نظری در این اثر معرفی میکند. شما در این کتاب از انگیزههای اصلی معرفی جهانهای موازی در دنیای فیزیک مطلع خواهید شد. از اینرو پایههایی از علم کیهانشناسی و کوانتم را کاکو شرح داده است. همچنین از احتمال وجود فضا زمان با ابعاد بالاتر را مطرح میکند. با عجایب آن آشنا میشوید. سپس کاکو به سراغ تخصص خودش نظریهی ریسمان میرود و نقش ابعاد بالاتر و نتایج آن را در این نظریه و نحوهی تبیین جهان در چارچوب این نظریه را معرفی میکند. در انتهای کتاب مباحثی پیرامون این ایدهها مطرح است و نتایجی به دنبال خواهد میپردازد.
این کتاب بسیار جذاب و خواندنی است؛ اما کاکو در بیشتر آثارش با انتقادات جدیای از سوی متخصصان علم و ترویج علم، از جمله سادهسازی بیشازحد و نشان دادن تصویری خاص و استثنایی و کمی دور از واقع از مباحث علمی مواجه است. با شنیدن این کتاب در دنیای خیالانگیز فیزیک غرق شوید و از آن لذت ببرید، البته تیزبین و نکتهسنج باشید.
انتشارات مازیار ناشر کتاب جهانهای موازی و مترجمانش علی هادیان و سارا ایزدیار است.
۷. کتاب صوتی هاوکینگ و سیاه چالهها اثر پل استراترن
پل استراترن یکی دیگر از آن دانشمندانی است که دنیای ترویج علم را برای فعالیت انتخاب کرده است. این دانشمند متولد ۱۹۴۰، سالها بهعنوان استاد دانشگاه کینگستون در حوزهی فلسفه و ریاضیات فعالیت کرده است و با مجموعهای به نام نود دقیقه با فیلسوفان شناختهشده است. بیشتر فعالیت ترویج علمی او به شناساندن دانشمند بزرگ دنیا به مردم اختصاص دارد.
هاوکینگ و سیاهچالهها یکی دیگر از آثار این نویسنده است که در آن از زندگی استیون ویلیام هاوکینگ، دانشمند بریتانیایی صحبت کرده است. او از روزهای سلامت هاوکینگ میگوید، از آغاز علائم بیماری و از ویلچر نشین شدن و صدای مکانیکیاش. استراترن از تلاش هاوکینگ نوشته است، از تسلیم نشدن و از میدان به در نرفتن. این کتاب یکی از جذابترین آثاری است که دربارهی هاوکینگ نوشتهشده است.
جمعبندی
صدای دانش صدای خوبی برای شنیدن است. صدایی است که میتواند ذهن را زیبا و بیدار کند و موجب نگرش عمیق و آگاهی شود. ممکن است شنیدن داستان یا تاریخ یا روایت یک رویداد در انتها به مذاقتان خوش نیاید و چیزی به شما اضافه نکند ولی در شنیدن روایتهای علم هرچند تکراری میتواند به شما و روش تفکرتان کمک شایانی کمک کند.