ادبیات کودک و نوجوان بخش مهمی از دنیای ادبیات را تشکیل می‌دهد. نویسندگان و فرهیختگان زیادی در دنیا تلاش کرده‌اند کتاب‌هایی برای این گروه سنی بنویسند تا هم آن‌ها را سرگرم کنند و هم با ادبیات فاخر آشنا کنند. این کتاب‌ها را می‌توان در دسته‌بندی‌های متنوعی قرارداد که در این مطلب از آن‌ها صحبت میکنیم
پرطرفداریترین کتاب‌های جهان برای نوجوانان
ادبیات کودک و نوجوان بخش مهمی از دنیای ادبیات را تشکیل می‌دهد. نویسندگان و فرهیختگان زیادی در دنیا تلاش کرده‌اند کتاب‌هایی برای این گروه سنی بنویسند تا هم آن‌ها را سرگرم کنند و هم با ادبیات فاخر آشنا کنند. این کتاب‌ها را می‌توان در دسته‌بندی‌های متنوعی قرارداد که در این مطلب از آن‌ها صحبت میکنیم.
پرطرفدارترین کتاب‌های جهان برای نوجوانان
در ادامه درباره پرطرفدارترین کتاب‌های جهان صحبت میکنیم.
مجموعه داستان‌های هری پاتر
هری پاتر اثر جی کی رولینگ یکی از پرطرفدارترین مجموعه‌های دنیاست. این مجموعه از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۸ منتشر شد و بیش از نیم میلیارد نسخه از آن در سراسر جهان فروخته شده است. این مجموعه با هری پاتر و سنگ جادو شروع می‌شود و با هری پاتر و یادگاران مرگ پایان می‌یابد.
داستان این کتاب‌ها، داستان پسری نوجوان به هری است که بدون اینکه بداند در دنیای جادو شناخته شده است. او باید به مدرسه جادوگری هاگوارتز برود تا این هنر را یاد بگیرد و با ارباب تاریکی بجنگد. او در این مسیر پیج و خم‌های زیادی را پیش رو دارد.
انجمن شاعران مرده
انجمن شاعران مرده اثری است که بیشتر با فیلمش شناخته شده است؛ اما کتاب آن در سال ۱۹۸۸ منتشر شد. نویسنده‌ی این کتاب نانسی کلاین باوم نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی است. داستان کتاب داستان پسر نوجوانی به نام تاد اندرسون است که در دبیرستان شبانه‌روزی ولتون زندگی می‌کند.
او و دوستانش تابع قوانین بسیار خشکی هستند تا اینکه یک معلم ادبیات به نام جان کیتینگ به مدرسه می‌آید و پسرها را وادار می‌کند فارغ از این قوانین به زندگی نگاه کنند. آن‌ها انجمن شاعران مرده را که یک انجمن قدیمی است دوباره راه می‌اندازند تا به رؤیاهایشان دست پیدا کنند؛ اما همه چیز به این سادگی نیست.
شازده کوچولو
شازده کوچولو پرفروش‌ترین داستان دنیاست. این کتاب در سال ۱۹۴۳ در آمریکا منتشر شد و خیلی زود به بیش از ۱۰۰ زبان مختلف برگردانده شد و به تمام کتابخانه‌های دنیا راه پیدا کرد.
این داستان جالب و خواندنی که آنتوان دوسنت اگزوپری آن را نوشته است داستانی کوتاه و جذاب است که در آن یک خلبان با شخصیتی به نام شازده کوچولو که سیاره‌اش را ترک کرده است آشنا می‌شود و از او چیزهای زیادی یاد می‌گیرد. این داستان تمثیلی بسیار تأثیرگذار است و هرکسی باید یک‌بار در زندگی‌اش آن را بخواند.
داستان‌های آموزنده برای نوجوانان
در ادامه درباره داستان‌های آموزنده برای نوجوانان صحبت میکنیم.
بادام
بادام اثر وونگ پیونگ سون یکی از داستان‌های بسیار آموزنده‌ای است که برای نوجوانان نوشته شده است. داستان این کتاب داستان افرادی است که با اختلالی به نام آلکسی تیمیا مواجه هستند. این اختلال به دلیل وجود نورونی بادامی‌شکل در مغز افراد به وجود می‌آید و باعث می‌شود آن‌ها نتوانند احساسات خود را به‌درستی بروز دهند. این بیماری باعث می‌شود این افراد نمی‌توانند ارتباط درستی با دیگران برقرار کنند.
شخصیت اصلی این داستان نوجوانی به نام یونجی است که با این مشکل مواجه است و مادر و مادربزرگش از او مراقبت می‌کنند. مادرش برای او یادداشت‌هایی می‌نویسد که به او کمک کند با دیگران به‌خوبی معاشرت داشته باشد. داستان از زبان یونجی روایت می‌شود و ماجرای برخورد او با این خلأ درونی است.
کفش‌های دیگران راه برو
یکی دیگر از کتاب‌های آموزنده‌ای که برای نوجوانان نوشته شده است کتاب با کفش‌های دیگران راه برو اثر شارون کریچ است. این کتاب در سال ۱۹۹۵ توانست جایزه نیوبری را در آمریکا به دست آورد. داستان این کتاب داستان دختری به نام سالامانکا است که ریشه‌‌های سرخ‌پوستی دارد و سیزده‌ساله است.
او پدر و مادرش را ازدست‌داده و با پدربزرگ و مادربزرگش زندگی می‌کند. به دلیل شرایط روحی شکننده‌ی سالامانکا، پدربزرگ و مادربزرگ تصمیم می‌گیرند او را به یک سفر ببرند، سفری که زندگی او را تغییر می‌دهد و در آن تجربه‌های زیادی به دست می‌آورد. مهم‌ترین چیزی که او یاد می‌گیرد این است که برای قضاوت دیگران باید با کفش‌های آن‌ها گام برداشت.
زنان کوچک
کتاب جذاب لوئیزا می الکوت نوعی خودزندگینامه است. این داستان که در دسته‌ی ادبیات کلاسیک به‌حساب می‌آید برای نوجوانان نوشته شده است و در بوستون اتفاق می‌افتد. داستان کتاب داستان چهارخواهر و مادرشان است.
پدر آن‌ها برای جنگ رفته است و آن‌ها درگیر مشکلات بسیار زیادی هستند. این کتاب پر از درس‌های جذاب و مهم درباره‌ی مفهوم خانواده و ایستادن پشت یکدیگر است. این کتاب نماد همبستگی میان اعضای یک خانواده است و نشان می‌دهد باوجود تفاوت‌های جدی می‌توان کنار هم ماند و سختی‌ها را پشت سر گذاشت.
داستان کوتاه مفهومی برای نوجوانان
در ادامه درباره داستان کوتاه مفهومی برای نوجوانان صحبت میکنیم.
خطای ستارگان بخت ما
خطای ستارگان بخت ما داستانی کوتاه است که جان گرین آن را نوشته است. این کتاب در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و خیلی زود به فهرست پرفرو‌ش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز راه پیدا کرد. داستان این کتاب داستانی عاشقانه و غمگین است. شخصیت‌های اصلی این کتاب هیزل گریس و آگوستوس واترز هستند که هر دو به سرطان مبتلا شده‌اند و مشغول مبارزه با این بیماری هستند. این دو نفر در این مسیر همدیگر را ملاقات می‌کنند و عاشق هم می‌شوند.
این عشق سوزان آن‌ها را مجبور می‌کند تصمیم‌های سختی در زندگی‌شان بگیرند. تصمیم‌هایی که خیلی وقت‌ها با خواسته‌هایشان تفاوت دارد.
کشتن مرغ مینا
کشتن مرغ مینا داستانی کلاسیک است که هارپر لی آن را در قرن بیستم نوشته است. داستان کتاب از زبان دختربچه‌ای به نام اسکات روایت می‌شود و داستان شهر کوچکی به نام میکوم در ایالت آلاباما است. این دختر، دختر وکیلی به نام آتیکوس فینچ است که وکالت مرد سیاهپوستی به نام تام رابینسون را برعهده گرفته است.
پرونده‌ای که معلوم نیست عاقبت خوبی داشته باشد. اسکات یک برادر به نام جیم هم دارد و در این کتاب از شیطنت‌هایشان می‌گوید. در بخشی از کتاب آتیکوس برای بچه‌ها تیر و کمانی می‌خرد؛ اما به آن‌ها می‌گوید که نباید مرغ مینا را بکشند چرا که کشتن این مرغ گناه است. این کتاب در سال ۱۹۶۴ جایزه پولیتزر را به دست آورد
اعجوبه
یکی دیگر از کتاب‌های خواندنی‌ای که برای نوجوانان نوشته شده است کتاب اعجوبه یا همان wonder است.
این کتاب را آرجی پالاسیو نوشته است و به داستان نوجوانان پرداخته است. شخصیت اصلی این داستان آگوست پولمن نام دارد و صورتش بسیار وحشتناک است. او تا یازده‌سالگی به مدرسه نمی‌رفت؛ اما در این زمان تصمیم می‌گیرد به مدرسه برود و سختی‌های دیگری شروع می‌شوند.
بهترین کتاب‌های نوجوان ایرانی
در ادامه درباره بهترین کتاب‌های نوجوان ایرانی صحبت میکنیم.
ماهیسیاه کوچولو
ماهی سیاه کوچولو مشهورترین اثر صمد بهرنگی است. هرچند نمی‌توان این اثر را متعلق به گروه سنی خاصی دانست نوجوانان مهم‌ترین مخاطبان آن هستند. این داستان درباره‌ی مفهوم آزادی است و این مفهوم را به زیباترین شکل به تصویر کشیده است. کتاب ماهی سیاه کوچولو اولین‌بار در سال ۱۳۴۷ در ایران منتشر شد.
داستان این کتاب داستان ماهی سیاه کوچکی است که رؤیای دیدن دریا را در سر دارد و می‌خواهد از رودخانه برود. دیگران همه می‌خواهند او را پشیمان کنند و به او می‌گویند که در امنیت رودخانه بماند؛ اما او آرزوهای دور و درازی در سر دارد.
مدیر مدرسه
کتاب محبوب جلال آل‌احمد یکی دیگر از آثار مهم ادبیات فارسی برای نوجوانان است. این کتاب برای اولین‌بار در سال ۱۳۳۷ منتشر شد؛ اما هنوز هم جایگاه خودش را حفظ کرده است. داستان این کتاب داستان معلمی است که برای داشتن درآمد بیشتر به یک منطقه دورافتاده رفته است و به‌جای معلمی سمت مدیریت را به عهده گرفته است.
اما او تصور درستی از مدیر شدن در چنین منطقه‌ای ندارد و از روز اول با چالش‌هایی عجیب‌وغریب مواجه می‌شود، چالش‌هایی که در نهایت پایش را به دادگاه می‌کشانند. این داستان نقد سیستم آموزشی در زمان خودش است؛ اما از سوی دیگر جذابی و گیرایی زیادی برای نوجوانان دارد.
قصه‌های مجید
قصه‌های مجید اثر هوشنگ مرادی کرمانی یکی از جذاب‌ترین آثار فارسی برای نوجوانان است که فیلمش هم با کمی تغییرات ساخته شده است. در کتاب مجید پسر نوجوانی اهل کرمان است که پدر و مادرش را ازدست‌داده و همراه مادربزرگش در روستایی در نزدیکی کرمان زندگی می‌کند.
او بسیار خوش‌صحبت و خوش‌سروزبان است و طبع شعر بسیار خوبی هم دارد. مرادی کرمانی داستان‌های مجید و سروکله زدن او با مدرسه و دوستان و البته مادربزرگ دوست‌داشتنی‌اش را به تصویر کشیده است و توانسته است اثری ماندگار در ادبیات فارسی خلق کند.
