معرفی کتاب‌های محمد شمس لنگرودی
نویسنده
شمس لنگرودی کیست؟
«محمد شمس لنگرودی» شاعر و محقق ایرانی 26 آبان سال 1329 در لنگرود به دنیا آمد. او کودکی‌اش را در خانواده‌ی علاقه‌مند به ادبیات و شعر گذراند و در دوران دبیرستانش که رشته‌ی ریاضی را دنبال می‌کرد اولین شعرش را به تأثیر از «نادر نادرپور» سرود. او این شعرش را در هفته‌نامه‌ی امید در سال 1346 به چاپ رساند. او در همین سال‌ها تحصیلاتش در رشته‌ی اقتصاد را در مدرسه عالی بازرگانی رشت آغاز کرد و به تدریس در این شهر مشغول شد. او در این دوران که به دور از خانواده زندگی می‌کرد آثار «شارل بودلر»، شاعر و نویسنده‌ی اهل فرانسه را مطالعه می‌کرد و تحت تأثیر شعرهای «احمد شاملو» بود.
«محمد شمس لنگرودی» در اوایل دهه‌ی پنجاه فارغ‌التحصیل شد و به تهران رفت. او در تهران تدریس در مدارس را دنبال کرد و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی را از سر گرفت. او در این سال‌ها اشعارش را می‌سرود و سال 1355 اولین دفتر شعرش را منتشر کرد. «لنگرودی» در این سال‌ها چند بار از محل کارش اخراج شد و سال 1361 به مدت یک سال به زندان افتاد. او پس از تجربه‌ی تلخ زندانش به ادبیات پناه آورد و باقی عمرش را صرف نوشتن کرد.
«محمد شمس لنگرودی» در دهه‌ی شصت سه مجموعه‌ی «خاکستر و بانو»، «جشن ناپیدا» و «قصیده‌ی لبخند چاک‌چاک» را منتشر کرد و به‌عنوان یک شاعر نامدار شناخته شد. او پس از انتشار این آثار حدود ده سال را در سکوت سپری کرد و با انتشار مجموعه شعر «نت‌هایی برای بلبل چوبی» در سال 1379 به دنیای ادبیات بازگشت. او مجموعه‌های «پنجاه‌وسه ترانه‌ی عاشقانه»، «رسم کردن دست‌های تو» و «شب، نقاب عمومی است» را نیز پس از آن منتشر کرد.
«محمد شمس لنگرودی» از اواخر دهه‌ی پنجاه در دانشگاه تدریس می‌کند و بیش از بیست مجموعه تا امروز از او منتشر شده است. او برای سالگرد درگذشت خسرو شکیبایی شعر زیبایی سرود که بسیار جان‌سوز است.
«مرا به حال خودم بگذارید
سنگ‌ها
خسرو مرده است
و شما بی‌قرارید
نامش روی كدام شما حک شود.n>
می‌خواهم
در تاریكی سینما بنشینم
و رؤیاهایم را ببینم
رؤیاهایی كه فقط
در تاریكخانه‌های شما ظاهر می‌شوند.»
کتاب‌های «شمس لنگرودی، مجموعه اشعار»، «می‌میرم به جرم آن‌که هنوز زنده بودم» و «آوازهای فرشته بی‌بال» دربرگیرنده‌ی اشعار این شاعر فاخر هستند. یکی از دفاتر شعر «لنگرودی» سال 1393 در جشنواره شعر فجر نامزد شد ولی او با این متن از حضورش در این جشنواره صرف‌نظر کرد: «با سلام و احترام و با خوشحالی از اینکه شعرم موردقبول سلایق متفاوت واقع شده و با اظهار تشکر از حسن ظن داوران محترم، تقاضا دارم نامم را از شایستگان دریافت جایزه شعر حذف کنند. با سپاس، شمس لنگرودی.»
سبک شعر محمد شمس لنگرودی
«محمد شمس لنگرودی» شاعر و نویسنده‌ی معاصر ایرانی به سبک شعر نو اشعارش را می‌سراید. مضمون بیشتر شعرهایش درگیری انسان مدرن با جامعه‌ی سنتی است، این دغدغه حتی در داستان‌های منتشر شده از این نویسنده نیز به‌وضوح دیده می‌شود. او درباره‌ی آثارش می‌گوید: «هرچه نوشتم و هرچه شعر سرودم برای دل خودم بود و به همین دلیل شعرهایم برای مردم اثرگذار و الهام‌بخش است.»
«رفته بی از بر ما چشم به راهیم بیا حلقه در گوش در کعبه آهیم بیا
دوریت بند غم افکند به‌پای دل مست مست بودیم و پشیمان ز گناهیم بیا
بی تو مهتاب پریشان شد و گل‌ها خشکید دل غم اندود چو شب‌های سیاهیم بیا
می‌تراود ز لب کوزه شب آب سکوت ما به یاد تو به شب غرق نگاهیم بیا
زندگی چوبه دار و همه آویختگان طالب صحبت آن مهرگیاهیم بیا
شمس خاموش شد از دوریت ای دور قمر گرچه با یاد تو در حضرت ماهیم بیا»
«آفتابم گرچه می‌رانی مرا نیستی جز داغ‌پیشانی مرا
در هوایت پر کشیدم سال‌ها سال‌ها باد است ارزانی مرا
قطره بودم آب گشتم ابروار بازگردم تا چه گردانی مرا
بال‌هایم از درون روییده‌اند سیر آفاق است پنهانی مرا»
شمس لنگرودی در سینما
«محمد شمس لنگرودی» از اواخر دهه‌ی هشتاد به‌عنوان بازیگر وارد سینما شد، او در فیلم «فلامینگو شماره 13» به کارگردانی «حمیدرضا علیقلیان» ایفای نقش کرد. پس از این فیلم سینمایی، او در فیلم «پنج تا پنج» به کارگردانی «تارا اوتادی» هم حضور داشت. این فیلم سال ۱۳۹۲ ساخته شد و از دیگر بازیگران آن می‌توان به «رضا کیانیان» و «علی اصغر شهبازی» اشاره کرد. «احتمال باران اسیدی» فیلم موفق و پرافتخار دیگری است که «محمد شمس لنگرودی» در آن هم حضور داشته است. این فیلم به کارگردانی «بهتاش صناعی‌ها» سال 1394 اکران شد.
«محمد شمس لنگرودی» در طی سال‌ها فعالیتش درزمینه‌ی ادبیات به‌عنوان رمان‌نویس نیز حضور داشته؛ او رمان‌های «رژه بر خاک پوک» و «آن‌ها که به خانه من آمدند» را منتشر کرده است. «رژه بر خاک پوک» یک داستان تخیلی از یک سرزمین خرافی است که مردمانش به‌مرور وارد دنیای مدرنیته می‌شوند. «آن‌ها که به خانه من آمدند» را سال 1394 «نشر افق» به چاپ رساند، این اثر درباره‌ی روشنفکرانی است که در جامعه‌ی سنتی حضور دارند. کتاب «تاریخ تحلیلی شعر نو» هم اثری متمایز و شاخص از این نویسنده است که در چهار جلد تدوین شده است. این کتاب تاریخ جامعه‌شناختی یک دوره از شعر نو ایران است که طی سال‌ها پژوهش و تحقیق نگاشته شده است.
«سخت مثل آب»، «بازتاب زندگی ناتمام»، «تاریخ شفاهی زندگی‌نامه‌ی شمس لنگرودی»، «در ستایش زندگی» و «عاشقانه‌های شمس لنگرودی» ازجمله مستند و کتاب‌هایی هستند که زندگی اجتماعی و آثار «محمد شمس لنگرودی» را بررسی کرده‌اند.
