معرفی کتاب‌های آندره ژید

آندره ژید کیست؟

پل گیوم آندره ژیدPaul Guillaume André Gide n>در 22 نوامبر 1869 در پاریس متولد شد. ژید برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1947 است و بیش از 6 دهه در عرصه نویسندگی فعالیت کرد. آثار او از سبک سمبولیست و کلاسیک گرفته تا زندگینامه و جریان‌های سیاسی الهام‌بخش بسیاری از افراد همچون آندره مالرو، ژان پل سارتر، یوکیو میشیما و بسیاری از نویسندگان جوان بود. کارهای او غالبا بر شخصیت‌های اصلی متمرکز بود. شخصیت هایی که تا حدودی می‌توان آن‌ها را شبیه به خود ژید دانست. «مائده های زمینی» و «دخمه‌های واتیکان» از آثار برجسته این نویسنده فرانسوی هستند.

خانواده و ازدواج

پدر و مادر ژید گرایش دینی متفاوتی داشتند. پدر ژید یک پروستان و استاد حقوق در دانشگاه سوربن و مادرش یکی از بورژواهای ثروتمند وکاتولیک بود. بعد از مرگ پدر، ژید تحت تربیت مادر سخت گیرش و در محیطی کاملا زنانه بزرگ شد. در سال‌های بعد او خود را به پروتستان‌های جنوبی و کاتولیک‌های شمال نورمن نسبت داد. مشکلات سلامتی و وضعیت روحی او بر تحصیلاتش تاثیر گذاشت و باعث شد علاوه بر تحصیل در مدرسه با کمک معلم خصوصی درس بخواند. ژید در پانزده سالگی به دخترخاله‌اش مادلین روندو علاقه‌مند شد و سرانجام با او ازدواج کرد. این ازدواج علی‌رغم تمایلات دگرگونه او تا زمان مرگ مادلین در 1938 ادامه داشت.

سابقه نویسندگی او

ژید نویسندگی را از سال 1891 آغاز کرد. «یادداشت های روزانه آندره والتر» اولین اثر او بود که مورد توجه یکی از دوستانش به نام «استفان مالارمه» قرار گرفت. در این دوران او از طریق مالارمه با اجتماعات روشنفکران جنبش سمبولیستی آشنا شد. تاثیر افکار سمبولیستی در کتاب‌های بعدی ژید «رساله نارسیس» و «سفر اورین» دیده میشود. در سال 1893 ژید به شمال آفریقا سفر کرد و بعد از بازگشت به پاریس کتاب «مائده های زمینی» را به چاپ رساند. مشهورترین اثر او که بسیاری آن را با عبارت «ای کاش عظمت در نگاه تو باشد نه در آنچه بدان می‌نگری» می‌شناسند. این کتاب نمایانگر رهایی ژید از ترس‌ها و لزوم پیروی از انگیزه‌های شخصی‌اش است.

«رذل», «در تنگ» و «آهنگ عشق» از دیگر آثار ژید هستند که بیانگر تلاش‌های او برای هماهنگی در ازدواج و انعکاس مشکلات در روابط انسان‌هاست.

در سال 1908 ژید به همراه «ژاک کوپائو» و «ژان اسکومبر» مجله ادبی به نام La Nouvelle Revue Francaise را تاسیس کرد که انتشار آن با وقوع جنگ جهانی به تعویق افتاد. با این حال این مجله هنوز هم در نسخه‌های الکترونیکی محدود منتشر می‌شود.

او از جوانی فئودور داستایوفسکی را تحسین می‌کرد. به‌این‌ترتیب در سال 1923 مجموعه‌ای از سخنرانی‌های خود در مورد داستایوفسکی منتشر کرد و گفت که شخصیت داستایوفسکی را به‌نوعی در شخصیت کتاب‌های خود بازسازی کرده است.

در سال 1924 ژید کتاب زندگی خود با عنوان «اگر دانه نمیرد» را منتشر کرد. در این کتاب برهه‌ای از کودکی او در پاریس و روابطش با مادلین روایت شده است.

آندره ژید و جنگ

پس از جنگ جهانی اول تحول عظیمی در ژید رخ داد. او پس از مشکلات روحی فراوان با خود به یک آشتی درونی رسید. در این زمان او در دفاع از امیال نفسانی‌اش کتاب «کوریدون» را ابتدا به صورت خصوصی منتشر کرد که از سوی بعضی از نزدیک‌ترین دوستانش موردحمله شدید قرار گرفت؛ اما بعدها آن را به شکل عمومی منتشر کرد.

ژید رمان بعدی خود را «سکه سازان» نامید که یکی از پیچیده‌ترین آثار اوست. این کتاب که روایتگر چند داستان متعدد است به‌عنوان یکی از پیشگامان رمان‌های نو معرفی می‌شود.

در سال 1925 ژید به آفریقای استوایی فرانسه سفر کرد و پس از بازگشت رمان «سفر به کنگو» را منتشر کرد. او در این رمان سیاست‌های استعماری فرانسه را موردانتقاد قرار می‌دهد. در این دوران فعالیت‌های سیاسی ژید پررنگ می‌شود. نگاه دلسوزانه او به جامعه بشریت رنگ و بوی تازه‌ای به خود می‌گیرد. تا جایی که خود را قربانی ناآرامی‌های جامعه می‌کند و خواستار شرایط بهتر برای مجرمان و حق برابری برای زنان می‌شود. به نظر می‌رسد او در این برهه از زندگی به اندیشه‌های کمونیستی گرایش پیداکرده است. او بعد از سفر به اتحاد جماهیر شوروی و سرخوردگی و برآورده نشدن انتظاراتش کتاب «بازگشت از شوروی» را نوشت.

ژید از مصاحبه تا جایزه

ژید در سلسله مصاحبه‌های جنجالی که در روزنامه فیگارو داشت مفهوم جدیدی از آزادی بیان کرد. او اظهار داشت که آزادی مطلق باعث از بین رفتن فرد و جامعه می‌شود. از نظر او آزادی باید با نظام سنتی پیوند یابد. پس از آن ژید در سال 1947 اولین افتخار زندگی‌اش را دریافت کرد: مدرک دکترا از دانشگاه آکسفورد در ماه ژوئن و دریافت جایزه نوبل ادبی در ماه دسامبر. او در سال 1950 آخرین جلد از خاطرات شخصی‌اش را منتشر کرد و سوابق زندگی تا 80 سالگی‌اش را با مخاطبان به اشتراک گذاشت. در تمام این نوشته‌ها می‌توان به شخصیت پیچیده و عجیب ژید پی برد.

افکار آندره ژید

ژید در تمام زندگی‌اش دو عنصر خودآگاهی و صداقت را به عنوان سنگ بنای اخلاق جمعی و فردی معرفی کرد. او به دلیل حمایت‌های خود از آزادی عمل فردی و کارهای خلاف عرفش همیشه به عنوان چهره‌ای بحث‌برانگیز شناخته می‌شود. بااین‌حال ژید یکی از مهم‌ترین نویسندگان انسان‌گرای قرن نوزدهم است. صداقت و نجابت اندیشه‌های ژید و هارمونی که در داستان‌هایش به چشم می‌خورد جایگاه او را در بین بزرگان ادبیات فرانسه حفظ کرده است. آندره ژید در سال 1951 و در سن 81 سالگی در پاریس درگذشت.

 

آثار آندره ژید

سکه سازان، ترجمه‌ی حسن هنرمندی، نشر ماهی

در تنگ، ترجمه‌ی رضا سید حسینی و عبدالله توکل، انتشارات نیلوفر

اگر دانه نمیرد، ترجمه‌ی همایون نوراحمر، انتشارات نیلوفر

مائده‌های زمینی و مائده‌های تازه، ترجمه‌ی مهستی بحرینی، انتشارات نیلوفر

دخمه‌های واتیکان، ترجمه‌ی سیروس ذکاء، انتشارات یزدان

سنفونی روحانی، ترجمه‌ی فریده مهدوی دامغانی،  نشر تیر ( این کتاب با عنوان سنفونی عشق هم ترجمه شده است).

کوریدون (۱۹۲۴) این اثر در ایران ترجمه و منتشر نشده است.