کتاب حکایت حکمت زندگی و زمانه علی اصغر حکمت شیرازی اثر رضا مختاری اصفهانی نشر نی

حکایت حکمت حکایت یک نسل است، نسلی که از انقلاب مشروطه تا انقلاب ۵۷ را تجربه کرد. حوادثی که در این دورۀ ۷۵ ساله طی شد‎ فراز و نشیب بسیار داشت، فراز و نشیبی که با جنگ‎، اشغال کشور‎، هرج و مرج‎، کودتا‎، دیکتاتوری‎، فضای باز سیاسی‎، نوسازی فرهنگی و اجتماعی و... همراه بود. این اتفاقات هر از چندی نخبگان ایرانی را به بازنگری در مشروطه وامی‎داشت. گویی در هر برهه‎ای تجربه‎ای نو لازم بود. بعضی از این تجربه‎ها گامی به پیش بود و بعضی گامی به پس. گاهی هزینه‎هایی که برای این تجربه‎ها پرداخته می‎شد‎ بسیار بود، چنان‌که آزادی احزاب سیاسی و مطبوعات هزینۀ نوسازی فرهنگی و اجتماعی شد. همین تجربه‎ها و هزینه‎ها بود که نسل برآمده از مشروطه یا فعال در این دوره را پخته ساخت. این نسل چون به مرحلۀ پختگی‎ رسید، کشتیبان را سیاستی دیگر شد و اینان را به گوشۀ انزوا راند. رجالی چون سیدحسن تقی‎زاده‎، علی‎اصغر حکمت‎، قائم‎مقام‎الملک رفیع‎، حسین علاء‎، علی امینی‎ و عبدالله انتظام که از تندباد حوادث و ناملایمات روزگار جان به‌در بردند و تجربه‎ها اندوختند‎، مجبور به عزلت و خاموشی شدند. در این میان تقی‎زاده، در مرتبه‎ای بالاتر‎، از این بخت برخوردار بود که به سرنوشت تیمورتاش‎، نصرت‎الدوله فیروز‎، داور و سردار اسعد دچار نشد و توانست به تصحیح نظریات خود و تبیین نقشۀ راه نظام مشروطۀ سلطنتی بپردازد.