خدا و بشر همانگونه که از عنوان فرعیاش برمیآید عمدتاً دربردارنده مباحثی است «کلامی» در حوزه «تاریخ اندیشه اسلامی» و در واقع مجموعهای است از مقالاتی که تا به حال در این حوزه نوشتهام. این مقالات الزاماً ربطی به هم ندارند و بنا ندارم با تصنع و تکلف آنها را مرتبط و کار را «کتاب» جلوه دهم. خواندنشان هم مستلزم هیچ ترتیبی نیست. تنها ارتباط این کارها همان محوریت داشتن کلام در آنهاست و بر همین اساس مقالاتی را که در حوزههای دیگر (فلسفه و ادبیات و اندیشه معاصر در ایران) نوشتهام در اینجا نیاوردهام. این مقالات، جز مقاله «خدا بهعنوان امر مطلق» و دو مقاله آخر مجموعه، برای دانشنامه جهان اسلام نوشته شده است و جز دو مقاله آخر همگی قالب و صورت دائرةالمعارفی دارد و طبعاً تابع محدودیتهای این نحوه بیان و از آن جمله اختصار و پرهیز از توضیح مطالب مربوط به دیگر مدخلها بوده است.